Opnieuw vacatures (3×) voor staffuncties Bureau Marineterrein

Vorige maand werd al duidelijk dat men op zoek was naar een directeur voor de projectorganisatie Bureau Marineterrein. Dit ging om een tijdelijke functie van 1 a 2 jaar. Of de huidige directeur Liesbeth Jansen hierdoor weggaat of kan blijven is nog niet bekend gemaakt.

Sinds gisteren staan er nog eens drie vacatures voor staffuncties online.
Het gaat om de volgende functies:

Projectmanager Realisatie
Programma- en Communitymanager
Communicatiestrateeg

Alle contracten zijn in principe voor een jaar, met een optie tot verlenging.
In de omschrijvingen van werkzaamheden wordt met geen woord gerept over de lopende onderhandelingen tussen de gemeente Amsterdam en Defensie over het al dan niet overdragen / verkopen van het terrein. Maar als je daar als sollicitant niet inmiddels van op de hoogte bent is het natuurlijk de vraag of je überhaupt geschikt bent voor de baan ;-)
Als ik op de bijgevoegde foto van Planet Interim af ga is men in ieder geval op zoek naar een zeer relaxte witte man van rond de 40 jaar.

Tijdlijn met belangrijke momenten in de herontwikkeling van het Marineterrein (2013 - heden)

Koude oorlog tussen Republiek Amsterdam en Ministerie van Defensie: wie gaat er winnen op het Marineterrein?

Draai Defensie
Afgelopen juli werd bekend dat Defensie, tegen de afspraken in, niet meer akkoord gaat met het overdragen van het volledige Marineterrein aan de stad Amsterdam. Wat hiervan de precieze redenen zijn is nog steeds niet geheel duidelijk. Defensie schermt met termen als 'veranderde veiligheidssituatie' en 'zichtbare aanwezigheid'. Ik zie vooral emotionele redenen.
Wethouder Kock was het niet eens met de plotselinge draai, en ging het gesprek aan met Defensie. Met tot nu toe weinig resultaat. Er circuleert inmiddels een voorlopige kaart waarop te zien is dat Defensie zo'n 50% van het terrein wil behouden. En dit is nu juist het gedeelte dat voor de opwaardering van de Kattenburgerstraat met woningen en voorzieningen in de plint zo hard nodig was.



Binnen de blauwe stippellijn het deel waar Defensie zou blijven.

Extra hek
In december zal er een bestuurlijk overleg plaatsvinden. Dat is het moment waarop duidelijk zal worden of een militaire en een publieke functie op het Marineterrein inderdaad naast elkaar kunnen bestaan. Wat dit betekent voor het gedeelte van het terrein dat al was overgedragen is mij niet duidelijk. De gemeente gaat ervan uit dat dit niet terug gaat naar Defensie, maar het terrein is nog steeds in eigendom van het Rijk, dus ik hou m'n hart vast. De krijgsmacht blijkt tot nu toe een onbetrouwbare partner.
Ook het feit dat Defensie een extra hek heeft geplaatst langs een van de opleidingsgebouwen komt op mij nogal agressief over en getuigt niet van een open houding ten opzichte van de gemeente.



Het extra hek langs het voormalig opleidingsgebouw.

Duidelijke scheiding van taken 
Ondertussen is bekend gemaakt dat Bureau Marineterrein niet meer verantwoordelijk is voor het begeleiden van de toekomstige ontwikkeling (mocht die nog doorgaan), maar enkel nog voor de tijdelijke invulling. Formeel was het Bureau al niet eindverantwoordelijk, maar in de praktijk bleek de tijdelijke invulling nogal sturend geweest te zijn voor het uiteindelijke toekomstbeeld zoals omschreven in de Principenota. Welke partij daarin de overhand had, Rijk of gemeente, is mij nog steeds niet duidelijk.
Ook het faciliteren van het formele participatietraject is weggehaald bij het Bureau. Dat is ook logisch, aangezien het project steeds meer richting een toekomstvisie gaat en er dus steeds minder naar de tijdelijke invulling hoeft te worden gekeken. Een duidelijke scheiding van taken ligt dan voor de hand.
Voor beide taken is een nieuw Planvormingsteam samengesteld bij de gemeente. Een goed idee lijkt mij, aangezien het Bureau, met vertegenwoordigers van gemeente èn Rijk, voortdurend een dubbele pet op had. Iets wat in de communicatie soms tot hilarische compromissen leidde en bijvoorbeeld in een weinig objectieve publieksenquête resulteerde.
Bureau Marineterrein beperkt zich de laatste maanden in zijn openbare uitingen tot het schrijven van artikelen over de tijdelijke huurders en het promoten van publieksactiviteiten op het terrein. Zo is men bijvoorbeeld plotseling zeer actief geworden op Instagram met vrijwel elke dag een nieuwe foto.
Mijn verwachting is dat deze meer zichtbare scheiding van taken tussen Bureau Marineterrein en het Planvormingsteam van de gemeente tot minder verwarring bij burgers zal leiden.

Voorlopig is het dus afwachten wie de strijd om het Marineterrein gaat winnen. Hopelijk zet de gemeente Amsterdam hoog in, want de noodzaak om voor Defensie midden in de stad een kazerne te behouden is volgens mij volstrekt afwezig.

Noot (31-10-2018): in een eerdere versie van dit stuk was niet geheel duidelijk dat Bureau Marineterrein nooit formeel eindverantwoordelijk is geweest voor de toekomstige invulling van het terrein. Dat gedeelte is om die reden enigszins aangepast. Wie wil weten hoe het precies zit met plichten en verantwoordelijkheden inzake de ontwikkeling van het Marineterrein leest het volgende stukje zware kost uit een artikel van Lilian van Karnenbeek en Leonie Janssen-Jansen in het tijdschrift Land Use Policy.

[...]

5.2. Decision-making rules

Considering decision-making rules, the first period is well defined: the National Government was the single actor permitted to take decisions. With respect to T1, the decision-making rules are less taken for granted. According to formal rules, all decisions are required to be made in collaboration between the Project Agency, the City of Amsterdam and the National Government considering the strategy report and management agreement. The appointed steering committee is permitted to take all decisions concerning the use of the publicly accessible area and the redevelopment of the full area based on the mandate and the power of attorney that has been given by the four actors to the steering committee members. Unanimity in the steering committee is required, otherwise a board meeting is required. In T1, the steering committee was also required to decide about the longer-term redevelopment of all 15 ha of the Navy Yard Amsterdam for the period after mid-2018, resulting in some specific decision-making rules. Initially, the Project Agency is required to draft the guidelines for redevelopment. For this, the Project Agency director has the mandate to hire consultant- and research-agencies to assist. The guidelines are subsequently presented to and discussed with all members of the steering committee. If all steering committee members agree, the guidelines will be proposed to the board. If the board agrees, the City Council of Amsterdam is required to finalize the decision-making. By July 1 2018, a formal planning decision-making document, stating the guidelines for the final redevelopment of the Navy Yard, has to be proposed to the City Councial of Amsterdam. In summary, the National Government is not the only actor authorized to make decisions, contrary to the situation in the first period. Remarkably, the National Government still possesses decision-making power in the second period, although the City of Amsterdam contains a higher degree of power. Furthermore, during the observations and document analysis, traces of informal decision-making rules were not found.

5.3. Choice rules
Considering the formal choice rules, the Ministry was permitted to take all actions in the Navy Yard in the time period T0, while other actors were forbidden to take any action in the area. During T1, the Ministry was permitted to take all actions and is required to manage and maintain the land, buildings and water zones in the privately used area. Additionally, the Ministry was required to leave the publicly accessible area. Concerning other formal choice rules in T1, all actors are required to actively negotiate the redevelopment of the Navy Yard based on guidelines and appointments documented in the strategy report and management agreement. The Project Agency is permitted to take care of the daily circumstances and maintenance of the area within the limits of these guidelines and appointments. Furthermore, the Project Agency is required to report and justify its actions to the members of the steering committee and inform them about temporary uses. The National Government and the City of Amsterdam are, in turn, required to monitor the actions of the Project Agency. Both actors are authorized to reverse actions of the Project Agency. Considering the informal choice rules, three distinctive rules are worth mentioning. First, the City of Amsterdam and the National Government both mention that the strategy report and management agreement do not necessarily correspond with all current circumstances. Although formally agreed upon, both actors state that the redevelopment should accommodate current circumstances at best, questioning to what extent actions must be in conformity with the guidelines of the strategy report and management agreement or actions may deviate the guidelines. Combining this informal choice rule with the authority of the City of Amsterdam and National Government to reverse actions and the decision-making rules, the strategy report and management agreement can, in theory, be disregarded. Secondly, although the steering committee has decision-making powers concerning the use of the area, it is noticeable that the City of Amsterdam clearly holds on to its established planning procedures (well-known—typical Amsterdam—planning documents and approaches), which reaffirms its primus inter pares role in planning decisions. Thirdly, with respect to an informal choice rule in daily circumstances, the co-use of the sport fields and conference centre in the closed-off area is worth mentioning. The Ministry is formally required to allow co-use of the sport fields and conference centre, but by holding on to existing practices for its own purposes they construct informal barriers in such a way that co-use by the Project Agency is almost impossible. A member of the Project Agency mentions, “the event centre is continuously in use by the Ministry of Defence as they organize events for themselves and external parties”. Recapitulating, the formally and informally taken actions differ substantially between the two periods; again, the Ministry was not the sole party taking action at the Navy Yard.

5.4. Information rules
With respect to T0, the Ministry was the only actor that maintained information about the area, the uses and activities. Furthermore, any sharing of this information was forbidden. As for T1, all four actors have—to different degrees—information concerning the use of and the activities in the area. While the Project Agency had access to all of the available information concerning the redevelopment, they are required to inform the three other actors during steering committee meetings. Furthermore, the Project Agency is required to inform citizens of the adjacent neighbourhoods. Though only ‘informing’ is required, the Project Agency was convinced they should organize a citizen platform. In terms of informal information rules, the Ministry was accustomed to keeping available information about the closed-off area private. Other actors requested certain information (e.g. building characteristics) and visits to the closed-off Navy Yard in favour of the redevelopment. However, as the area is still closed-off, this occasionally results in informal barriers to plan visits or share information. Furthermore, by sharing knowledge concerning the redevelopment, the City of Amsterdam and the National Government positively contribute to the urban development. From the Project Agency’s perspective, sharing information with and gathering input from business in the neighbourhood is highly valuable. Eventually, these informal consultations have resulted in a formal agreement with its ‘business neighbours’ about the collaboration. Concerning the information rules, much more information was shared during T1 as compared to T0, although information regarding the closed-off area was secretly dealt with despite the emergence of some restrictive barriers for the redevelopment of the Navy Yard. Observations in this study revealed the explicit effect of informal information rules on the redevelopment.

5.5. Pay-off rules
Concerning the pay-off rules, there were no formal sanctions or rewards in either T0 or T1.13,14 None of the formal documents contain constraints, penalties or coercions related to certain actions. During T1, a so-called ‘gentleman’s agreement’—an informal, non-enforceable agreement between parties in good faith—was in existence. Actors understood that the sharing of information gained in workshops or meetings, such as pictures of urban models, was not acceptable.


5.6. Scope rules
In T0 the scope rules were solely restricted to military uses and performances such as military education, recruitment and training. For T1, the fundamentals for the scope rules are formally documented in a strategy report in the form of guidelines. The National Government and the City of Amsterdam are required to respect and comply with these guidelines, unless otherwise agreed upon (see Section 4 for details). As stated in the strategy report (Ministry of Defence et al., 2013b, p. 3), “Most importantly, the Navy Yard offers a unique opportunity to create a new cultural and urban hub and yet to keep the hidden, mysterious and green character of the space.” The strategy report further states that functions such as housing, education, research, restaurants, green spaces and culture should be clustered. In the early years of the redevelopment, actors are required to focus on in-between uses and temporal initiatives that contribute to an innovative urban destination. The Project Agency formulated three main core values that strengthen the substantive guidelines of the strategy report, namely, innovation, interconnection and focus that underline themes such as sustainability, water, sport and movement. As of 2017, there is no actual zoning plan that determines specific land uses. The scope rules from T0, therefore, influenced the scope rules for T1 to a certain extent. Observations in this study showed that the informal dimension of scope rulesis not necessarily noticeable in the official strategy report, but emerges instead during negotiation about the underlying values that strengthen scope rules.

[...]

Plannenmakers Marineterrein krijgen ruimte in Parool. Zorgen van de buurt komen amper aan bod.

Directeur: 'We willen het Marineterrein rustig houden'

Het Marineterrein ligt én centraal én telt zeeën van ruimte.

Directeur Liesbeth Jansen (eerder van de Westergasfabriek) wil het voorzichtig ontwikkelen en niet volplempen. 

DOOR: BART VAN ZOELEN - PAROOL 21 APRIL 2018, 20:00

"Vanuit dat torentje leerden ze seinen." Liesbeth Jansen, de directeur van het Bureau Marineterrein Amsterdam (BMA), wijst naar de vroegere verbindingsschool aan de andere kant van het hek. En inderdaad, heel in de verte doet het torentje in de nok wel wat denken aan de brug van een schip.
Voorlopig kunnen we er alleen naar wijzen - het uit de jaren zestig stammende gebouw is zeker tot september verboden terrein voor iedereen die niet bij Defensie werkt.
Zelfs Jansen kan er nu niet zomaar heen, met alle gevolgen van dien voor het bureau dat voor de gemeente en de rijksoverheid de transformatie van het Marineterrein in goede banen leidt.

"Ik ben er nog maar twee of drie keer geweest," zegt ze over de andere kant van het hek. Dus waar de verbindingsschool zich straks voor leent? "Ik heb die gebouwen nog helemaal niet in de vingers."
Over belangstelling heeft het Marineterrein niet te klagen. De stadsonderzoekers van AMS Institute strijken er neer, net als de nieuwe programmeeropleiding Codam. Ook niet te missen: de ateliers van 'maakplaats' Makerversity, het cluster van jonge bedrijven rond virtual reality en de start-upmentoren van Growthtribe.

Verder zijn er al verschillende horecagelegenheden gevestigd, zoals Pension Homeland en Scheepskameel. Een klein leger bedrijven staat te dringen om zich daar bij te voegen. "Ik heb ze laatst eens geteld, ik kwam tot een wachtlijst van 860 bedrijven."

Masterplan
Nu de stad als een dolle groeit moet het eenvoudig zijn om zo'n centraal gelegen terrein te vullen. Zelfs met de nieuwbouw die het Marineterrein uiteindelijk moet gaan herbergen - 228.000 vierkante meter voor onder andere woningen, bedrijfsruimte en onderwijsinstellingen - kan het zo zijn gepiept. Plant er een paar hoofdkantoren van grote bedrijven bij, klaar!

Maar dat is nou net niet de bedoeling. Zo'n buitenkans om een nieuw stukje binnenstad toe te voegen komt nooit meer. "Je kunt het makkelijk verprutsen."
Vandaar de opdracht die BMA in 2013 kreeg om het terrein 'organisch' te ontwikkelen. Al doende moet blijken welke functies het best op hun plek zijn op het Marineterrein, precies zoals Jansen achttien jaar heeft gedaan bij de Westergasfabriek. Er is geen masterplan van hoe het Marineterrein er in 2030 uitziet, zo moet Jansen keer op keer uitleggen. "Dan horen ze mijn verhaal aan en zeggen ze: ja ja, mooi! Maar wat komt er nou?"

Geen Zuidas
Er is meer dan economische waarde, daar komt dat verhaal op neer. "Wij onderzoeken hoe we deze plek de meeste waarde kunnen geven, maatschappelijke waarde." En dat doet haar programmabureau met de nieuwe huurders samen.
"Werken aan een toekomstbestendige stad," noemt Jansen het. Rond gezondheid, mobiliteit, water, leren, wonen. "Opeens komt hier midden in de stad ruimte vrij om nieuwe dingen te testen. Als het hier werkt, kun je het in andere delen van de stad ook gaan doen."
Een voorbeeld zijn de 'blauw-groene' daken naast het eigen kantoor in de vroegere commandantswoning: een experiment met begroeide daken die tegelijk veel regenwater kunnen opvangen. Een ander voorbeeld zijn de flexibele wooncontracten die ze straks op het terrein wil uitproberen met woningcorporaties. Of denk aan tijdelijke gebouwen voor onderwijsinstellingen.

Jong talent
Codam, ook zo'n voorbeeld. De door TomTombestuurder Corinne Vigreux gestarte programmeeropleiding zoekt in Frankrijk bewust de banlieues op. "Het is een opleiding zonder drempels, zonder vooropleiding. Iedereen die het in zich heeft, kan die opleiding volgen. Dat is meteen een mooie kans voor de Oostelijke Eilanden, daar is veel aan de hand. Hoe helpen we die om een betere, leukere, gezondere buurt te worden? Dit moet geen ommuurde campus worden waar hoogbegaafden elkaar kunnen treffen."

Hoofdkantoren van grote bedrijven zijn prima af op de Zuidas, bij Sloterdijk en in Zuidoost, zegt Jansen. "Hoofdkantoren kunnen op veel plekken terecht. Hier op het Marineterrein krijg je echt het milieu dat talent naar de stad kan trekken."
Ze ziet daarbij een belangrijke rol voor de culturele instellingen rond het Oosterdok, zoals Arcam, Nemo, de bibliotheek, Mediamatic, het Muziekgebouw aan het IJ, het Scheepvaartmuseum. En dan zijn er nog de grote werkgevers rond het Oosterdok: veel technologiebedrijven, zoals Adyen, Oracle, TomTom en, straks, Booking.com.
"Dat zou best naar elkaar toe kunnen groeien. Harold Goddijn van TomTom zei al: Als dit een plek wordt waar het prettig werken is, dan krijgen wij het makkelijker om jong talent aan te trekken."

Gaandeweg hoopt Jansen dat een paar pioniers van het eerste uur kunnen blijven op het Marineterrein. "Het gebouw waar Pension Homeland nu zit, stond op geen enkele plattegrond om te blijven staan. Het was zestig jaar geleden gebouwd, stond vier jaar leeg, heel treurig. Maar dankzij een ondernemer die met ontzettend veel liefde en deskundigheid een pension met brouwerij heeft bedacht, staat het nu op de lijst met behoudenswaardige gebouwen."

Zwemwater
Als ze naast Pension Homeland zo om zich heen kijkt begint het al aardig te lijken op de open, groene plek waar binnenstadbewoners even kunnen uitblazen. Het terras aan het binnenhaventje zit lekker vol. Over twee jaar moet het water zo schoon zijn dat je er kunt zwemmen. Ook op de lange termijn moet de helft van het Marineterrein onbebouwd blijven.
"We willen het graag een beetje rustig houden. Geloofden buurtbewoners helemaal niet, mevrouw Jansen van de Westergasfabriek die het hier een beetje rustig wil houden. Maar het is echt waar."

Oproep Amsterdammers aan politiek: ontwikkel het Marineterrein op een duurzame en sociale manier

Vandaag verscheen in het NRC onderstaande brief van Rob van Dijk, Marius Ernsting en Lex Gründeman.

Buurtplatform Kattenburg / Marineterrein presenteert eigen visie op ontwikkeling

In antwoord op de enige tijd geleden verschenen Principenota Marineterrein van Rijksvastgoed en Gemeente Amsterdam, waarin de beoogde uitgangspunten voor de ontwikkeling van het Marineterrein zijn vastgelegd, heeft het Buurtplatform Kattenburg / Marineterrein een eigen nota opgesteld:
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Uitgangspunten invulling Marineterrein

1Kattenburg

Marineterrein = Kattenburg

De inrichting van het Marineterrein kan niet los gezien worden van de inrichting van de woningen en de infrastructuur van Kattenburg en de Oostelijke Eilanden. Dat levert wederzijds profijt op. Geen eiland op een eiland, de muur overwonnen. Reductie van verkeer op de Kattenburgerstraat levert een gezond milieu op voor 1Kattenburg en neemt de fysieke barrière weg.

Stadspark met ruimte voor rust en ontmoeting

Ruim baan voor een stadspark (Marinepark) als een oase van rust, water, groen, oude en nieuwe bomen. Geen opgeknipte stukjes groen tussen de bebouwing. Ruimte voor sport, spel en culturele activiteiten voor iedereen.

Duurzaam in ecologie, in economie en sociaal-cultureel

Het Marineterrein wordt een duurzame ecowijk met inheemse beplanting (goed voor insecten, bijen, vlinders). Autovrij, met ontsluiting van het terrein voor fietsers en voetgangers. Met collectieve warmtevoorziening, duurzame energiebronnen en vervoermogelijkheden. En met ruimte voor duurzame bedrijvigheid, ook cultureel,

Betrek de bewoners

De bewoners van Kattenburg en omgeving, de corporaties, de instellingen en voorzieningen in de buurt willen graag mee vorm geven aan de plannen. Dan ontstaat naast een fysiek ook een sociaal weefsel dat aansluit bij de bestaande omgeving.

Buurtplatform Kattenburg - Marineterrein

Januari 2017

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1Kattenburg

geen eiland op een eiland

verstandige plannen maken met bewoners

toelichting op onze 4 uitgangspunten

Marineterrein = Kattenburg

Het Buurtplatform heet vanaf het begin in 2014: Buurtplatform Kattenburg ‑ Marineterrein. In de naamgeving destijds hebben we al aangegeven dat het ons te doen is om heel Kattenburg. We streven naar een sociaal weefsel met de nieuwe bewoners en gebruikers van het Marineterrein. Sport, onderwijs, zorg en culturele activiteiten kunnen dit weefsel versterken. De gemeenteraad heeft zich uitgesproken voor “een significante rol voor maatschappelijke voorzieningen, waaronder zorg, sport, onderwijs en creativiteit. Het Centrum kampt met een tekort aan ruimte voor maatschappelijk en creatieve initiatieven.”

Ook de gezamenlijke missie voor een duurzame invulling van het eiland draagt bij aan de cohesie. Wat zal helpen: zoveel mogelijk muur slopen, gezamenlijk optrekken op gebied van internetontwikkeling en projecten op het gebied van duurzaamheid, zoals warme/koudeopslag,  aan- en afvoer over het water, groenvoorziening en waterhuishouding.

Het verkeer op de Kattenburgerstraat moet verminderen waardoor de luchtkwaliteit van de woonomgeving verbetert. Bereikbaarheid door het openbaar vervoer – ook over water - dient opnieuw bekeken te worden. Met een eventuele fietsbrug over het IJ zal de druk op de Kattenburgerstraat toenemen. Veilige oversteekplaatsen op de Kattenburgerstraat voor wandelaars en fietsers bevorderen de samenhang van bewoners en gebruikers van 1Kattenburg.

Stadspark met ruimte voor rust en ontmoeting

Het nut van een stadspark in het centrum van Amsterdam is onbetwist. Alleen de omvang ervan staat ter discussie. De bestuurscommissie centrum adviseert de gemeenteraad vergroening van de bouw en een zg. beeld kwaliteitsplan. Het Buurtplatform ziet niets in ‘pocketparks’ (Principenota) maar streeft naar een aaneengesloten stukken groen met behoud van groene kades.

Hoeveel ha moet er bebouwd kunnen worden? Nu is 23% bebouwd van het terrein. In de Principenota wordt meer dan 50% van het terrein volgebouwd, waarvan 80% voor werk en 20% voor wonen. In de gemeenteraad is een motie aangenomen (GL, SP, PvdA en CDA) waarin “meer ruimte voor wonen” wordt bepleit. Ook partijen als D66 en VVD willen “wonen een groter aandeel in het programma geven – minimaal 35% “. Over het woonaanbod hoor je diverse verhoudingen: 40% sociale huur, 40% voor de middeninkomens en 20% koopwoningen is het streven van de gemeenteraad.

Het draagvlak om de sportfaciliteiten op het Marineterrein te behouden wordt steeds groter. De bestuurscommissie centrum had zich hiervoor al uitgesproken en ook de meerderheid in de gemeenteraad stelt zich hierachter, mede gelet op het advies van de Sportraad. Het Evenementengebouw moet een spilfunctie krijgen voor culturele activiteiten door een onafhankelijke programmering.

Duurzaam in ecologie, in economie en sociaal-cultureel

Bij de invulling van het Marineterrein (en voor het gebruik van het water om het eiland) is duurzaam het leidende principe. Dat geldt ook voor de keuze van de bedrijven en instellingen op het terrein. Een groene enclave dus.

Op Wittenburg hebben bewoners een paar jaar geleden een bijenkolonie gesticht.  We hebben gekeken of er voldoende voedsel voor hen is. Dat bleek minimaal. Maar er is al veel verbeterd. We hebben nu aandacht voor inheemse planten. Langs de oever van de Eilandenboulevard op Kattenburg is daar rekening mee gehouden. Ook op de Nieuwe Hoofdhof en in de binnentuinen op Kattenburg zie je steeds meer insecten, bijen en vlinders. Op ambtelijk niveau (Ruimte & Duurzaamheid) zei men dat biodiversiteit geen prioriteit heeft op het Marineterrein – dat was voor de wetenschappelijke publicatie over de teruggang van de insectenpopulatie met 75%. In de Principenota wordt gesteld dat er verder op dit onderwerp gestudeerd wordt. De vele klinkers en het kort gemaaide gras op het Marineterrein dragen weinig bij aan de voeding. 

Het Buurtplatform steunt economische initiatieven die de groene economie verder helpen, innovatief zijn op het gebied van bouwen (natuurinclusief bouwen), milieu en omgeving.

Het Buurplatform ijvert voor een ‘gelaagde’ invulling van het Marineterrein. Naast ruimte voor start-ups zien wij de volgende functies:

-       sociaal-cultureel aanbod en sociaal-culturele voorzieningen: het culturele aanbod moet passen in het weefsel van het Stadspark (zoals een openluchtbioscoop). Er is ruimte voor kleinschalige evenementen, aanbod voor cultuur- en natuureducatie (het Mulder-van Eyck kinderkwartier, zoals bepleit door de Amsterdamse Kunstraad), ateliers (zie Initiatiefvoorstel GL)

-       een buurt service punt voor goederen en diensten: hier kunnen bewoners hun pakketje afhalen of hun foodbox, hier stap je op de watertaxi, je kunt hier in kleine kring overleggen, hier is een informatiepost, een medisch spreekuur, de fysiotherapeut houdt er praktijk

-       een schoolvoorziening: mogelijk de Vinse School, een zg. technasium. Het jaarsysteem is vervangen door opdrachten per vak. Er wordt geleerd door te werken aan kunstzinnige en/of technische producties; ambachtslieden, vormgevers, innovators, architecten, bouwkundigen en wetenschappers zijn bij het onderwijs betrokken. De school groeit snel, heeft meer ruimte nodig en wil graag op het Marineterrein. De Vinse School is een bottum-up, innoverende school die uitstekend bij onze uitgangspunten voor de invulling van het Marineterrein past. Verder pleiten de aanwezigheid van het sportveld, het publieke zwemwater en de nabijheid van OBA, De Waag Society voor vestiging. De gemeente Amsterdam verwacht een stijging van het aantal middelbare scholieren in de komende zestien jaar en heeft een school ingetekend op het Marineterrein

-       sportvoorzieningen: “De Sportraad adviseert de reeds aanwezige sportieve ruimte op het Marineterrein te handhaven en deze op een innovatieve manier in te richten en te exploiteren. Meer nog dan een unieke kans is dit naar mening van de Sportraad een absolute noodzaak. Ten eerste omdat stadsdeel Centrum momenteel slechts één postzegelsportparkje kent en haar bijna 90.000 inwoners - ook de aller jongste en oudste - voor een groot deel van hun sportbehoeften dus zijn aangewezen op sportvoorzieningen aan de randen van de stad. Daarnaast zijn op het Marineterrein reeds verschillende sportfaciliteiten aanwezig. Niet alleen zijn dus slechts relatief lage aanpassingskosten noodzakelijk, ook blijven bestaande functies gehandhaafd en vormt het een logische en versterkende aanvulling op het groene karakter van het gebied. Ten derde is sport een geschikt instrument om het Marineterrein te integreren in het omliggende stedelijk weefsel en zo de toegankelijkheid van het gebied te vergroten”, aldus de Sportraad

-       woonruimte voor ouderen: vanaf 2016 zal het aantal ouderen 70+ in tien jaar tijd met 61% stijgen (Bureau OIS).  We spreken over 4000 ouderen erbij. Veel woningen in het centrum zijn niet geschikt (of geschikte te maken) voor ouderenhuisvesting. Huisvesting van deze groep in de buitenwijken is voor de meeste ouderen geen oplossing omdat ze aan hun buurt en mantelzorgers gebonden zijn. En verder woonruimte voor gezinnen

Betrek de bewoners

Op 1 juli 2018 moet er een Planologisch Richtinggevend Document op tafel liggen voor het Rijk, aldus wethouder Van der Burg. Maar eerst nog verkiezingen (maart 2018).

Bij de plannenmakers bestaat er een huiver voor een bestemmingsplan, immers het Marineterrein moet organisch, gefaseerd en adaptief ontwikkeld worden. De VVAB is deze mening niet toegedaan. De meerderheid in de gemeenteraad vindt dat de inspraak van bewoners en gebruikers van 1Kattenburg goed geregeld moet worden.

Voor 1 juli 2018	In het Planologisch Richtinggevend Document: -       overleg over de uitgangspunten van het Buurtplatform opgenomen -       borging van de inspraak
September 2018	Principenota II: -       overleg over de waarden opgenomen voor de invulling van het terrein (‘gelaagde’ invulling: naast economische functie, sociaal-cultureel, recreatief en wonen. -       borging van de inspraak van de buurt
Januari 2019	Projectnota, gebiedsconcept: -       het percentage groen en onverhard, percentage bebouwing -       percentage bruto vloeroppervlakte -       bouwhoogten -       omvang woonruimte -       omvang bedrijfsruimte -       omvang sociaal-culturele voorzieningen Borging van de inspraak
Vanaf voorjaar 2019	Overleg over de uitwerking in werkgroepen uit de buurt

Journaliste en oprichtster Buurtplatform Kattenburg / Marineterrein Wil Merkies plotseling overleden

Buurtorganisatie 1018 laat weten:

"Op 7 februari is Wil Merkies, 86 jaar oud, plotseling overleden. Je mag haar gerust een Eilander noemen. Met tomeloze inzet was ze actief in de buurt op vele fronten. Ze gaf schrijfworkshops, ze organiseerde debatten, zat in verschillende werkgroepen. Ze maakte boeken over de buurt met gedichten en verhalen. Met haar achtergrond in de journalistiek speurde ze altijd naar nieuws, nieuwtjes en achtergronden. Ze sprak iedereen aan die ze nodig had, nam een interview af en vond altijd een podium om haar gedachten naar buiten te brengen.
Wil was de eerste vrouwelijke sportjournalist in Nederland. Ze werkte o.m. voor Het Parool en de Volkskrant. Ze was actief in de vrouwenbeweging vanaf het eerste uur. Ze was een liefhebber van beeldende kunst en ballet."
-----------------------------------------------------------

Wil was oprichtster en actief lid van het Buurtplatform Kattenburg / Marineterrein. Als in al haar activiteiten nam ze ook hierin geen blad voor de mond en bleek ze wars van mooie praatjes. Ze hield iedereen bij de les en wist dankzij haar indrukwekkende netwerk altijd weer de juiste mensen te mobiliseren. Ze zal erg gemist worden.

Gemeenteraad wil meer woningen en voorzieningen op Marineterrein

De Gemeenteraad heeft vandaag de motie van GroenLinks, SP, PvdA en CDA (BF, zie hieronder) aangenomen met daarin de opdracht aan het College om opnieuw met het Rijk te gaan onderhandelen om tot een groter aandeel woningen op het Marineterrein uit te komen. Daarnaast wil de raad meer voorzieningen, waaronder plaats voor zorg, sport, onderwijs en creativiteit in de plannen terugzien.



Lees hier het artikel in Het Parool.

Hieronder de motie die is aangenomen (BF) en daar weer onder de motie van D66, VVD en CDA die het niet gehaald heeft (BG).

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Motie (BF)

van de raadsleden
Nuijens (GroenLinks)
Bakker (SP)
Geenen (PvdA)
Boomsma (CDA)

Inzake het Marineterrein, teneinde waardering uit te spreken voor de opstelling van de wethouder Ruimtelijke Ordening en verschillen te benoemen met de Principenota Marineterrein.

Aan de gemeenteraad van Amsterdam
Ondergetekenden hebben de eer voor te stellen:
De raad,
Gehoord de discussie over de Principenota van het college van burgemeester en wethouders inzake het Marineterrein en het Initiatiefvoorstel Nuijens "Nieuw-Kattenburg: Het Marinetterein als Creatieve Oase en Lofzang op de Gemengde Stad"

Constaterende dat:
- Het Rijk eigenaar is van het Marineterrein;
- De Raad planologisch bevoegd is;
- De Principenota een coproductie is van College en Kabinet;
- Zonder significante wijzigingen van het geldende bestemmingsplan het Marineterrein niet ontwikkeld kan worden;

Overwegende dat:
- Amsterdam kampt met een significant tekort aan betaalbare woningen voor lagere en middeninkomens;
- Het Centrum kampt met een tekort aan ruimte voor maatschappelijke functies en creatieve ruimte;
- Het Marineterrein een significante bijdrage kan leveren aan het herstel van de functiebalans in het Centrum;
- De Principenota een verhouding voorstelt van 80% werk en 20% wonen, waarbij de werkcomponent vooral gericht is op functies met een internationaal kaliber;
- Het na meer dan drie eeuwen van belang is dat het Marineterrein een stuk Amsterdam wordt waar alle Amsterdammers iets aan hebben;
- Het College al op 15 november opnieuw met de Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken spreekt over de toekomst van het Marineterrein.

Besluit:
- Kennis te nemen van voornoemd Initiatiefvoorstel en de Principenota;
- De toezegging van de wethouder Ruimtelijke Ordening om de kaderstellende Projectnota niet langer voor de gemeenteraadsverkiezingen voor te leggen, toe te juichen en waarderen.

Spreekt uit:
- Op het Marineterrein aanzienlijk meer ruimte voor wonen te wensen dan voorgesteld vanwege zowel woningnood als de openbare beleving van het terrein;
- Dat Amsterdam ook ruimte mag bieden aan internationale, innovatieve bedrijven, die vestigingsruimte wensen in een 'centrummilieu' en dichtbij een OV-knooppunt, maar het Marineterrein daarvoor niet te zien als aangewezen of enige plek;
- Gezien de vercommercialisering en de steeds schevere functiebalans van het Centrum op het Marineterrein een significante rol te zien voor maatschappelijke functies en voorzieningen, waaronder zorg, sport, onderwijs en creativiteit.

Verzoekt het college:
In de voorbereidingen van de Projectnota -tussen nu en de verkiezingen- niet alleen de Principenota maar ook bovenstaande uitspraken van de -nu zittende- Raad als basis voor verdere samenwerking met het Kabinet te gebruiken.

Het lid / De leden van de gemeenteraad,
J.W.Nuijens
N.T.Bakker
T.Geenen
D.T. Boomsma

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Motie "Meer woningen Marineterrein" (BG)
van de leden Van Osselaer (D66) Dijk (VVD) en Boomsma (CDA)

Aan de gemeenteraad
Ondergetekenden hebben de eer voor te stellen:
De raad,
Gehoord de discussie over het Principebesluit Marineterrein.

Constaterende dat:
• Het Principebesluit Marineterrein voorziet in de ontwikkeling van de locatie met als primaire functie werk en onderwijs
• Het besluit verder een aanvullende mix van functies voorziet die de hoofdfuncties en het specifieke verstedelijkingsbeeld versterken: wonen, sport, groen, ontmoeting en cultuur.
• In dit geheel slechts 20% van het beschikbare oppervlak beschikbaar is voor wonen

Overwegende dat:
• Het in het besluit beoogde concept een grote toegevoegde waarde kan hebben voor de Amsterdamse economie en veel banen kan opleveren
• Er echter tevens een grote schaarste is aan woningen in Amsterdam
• Buurten met slechts 20% woonfunctie met name na kantooruren een verlaten en onveilige indruk kunnen maken en het staand beleid is om functies in buurten te mengen

Verzoekt het college van burgemeester en wethouders:
• In de verdere uitwerking van de plannen voor het Marineterrein wonen een groter aandeel in het programma te geven - minimaal 35% - en deze toegenomen woonfunctie te combineren met de primaire functie van werk en onderwijs.

De leden van de gemeenteraad
J.P.D. van Osselaer (D66)
T.W. Dijk (VVD)
D.T. Boomsma (CDA)

Wethouder Van der Burg gaat onderhandelen met Rijksoverheid om plannen Marineterrein bij te stellen

Gisteren werd in de Commissie Ruimtelijke Ordening van de Amsterdamse Gemeenteraad de Principenota Marineterrein besproken. Raadslid Nuijens van GroenLinks had zijn eigen alternatieve plan - "Nieuw Kattenburg" - ook ter beoordeling ingediend. Hiervoor ontving hij opvallend veel complimenten van de andere raadsleden.
Al snel bleek dat veel partijen, zowel uit de coalitie als uit de oppositie, op verschillende punten niet wilden instemmen met de Principenota zoals die door het College van B&W is gepresenteerd. Hierop nam wethouder Van der Burg het besluit om het behandelen van de nog op te stellen Nota van uitgangspunten en Projectnota uit te stellen tot na de gemeenteraadsverkiezingen van 21 maart 2018.

Hieronder een beeldverslag van de vergadering. Er is blijkbaar iets mis gegaan met de videoregistratie, want de 2 insprekers zijn niet te zien en een deel van het betoog van het raadslid van de VVD is ook weggevallen. Onder de video een korte beschrijving van de standpunten.



Dit vinden de verschillende partijen van de Principenota:

GroenLinks gaat voor het eigen plan. Dat spreekt voor zich.

D66 vindt dat er te weinig woningen in het plan zitten. D66 komt wel enigszins terug van haar eerdere eigen moties, want meer park zien we niet echt meer terug. Ook ziet men de bouw van kantoren op deze plek nu wel zitten.

De PvdA is het met GroenLinks eens dat men pas op de plaats moet maken en de plannen beter moet maken. Dus niet snel nog voor de verkiezingen er door jassen. Verder begrijpt de PvdA de zorgen van bewoners om het Marineterrein niet opnieuw tot een enclave te maken. Dus niet een eiland op een eiland, maar een integrale ontwikkeling van heel Kattenburg. Daarnaast vraagt de PvdA zich af waarom er niet met een bestemmingsplan wordt gewerkt. Dat is namelijk eerder misgegaan in de stad.

De SP heeft zorgen over de kwaliteit van de participatie. Wat gaat er gebeuren met de opgehaalde informatie uit de stad? Verder steunt men plan Nuijens.

Het CDA wil het terrein historiserend bebouwen met grachtenpanden, inclusief geveltjes. Dit ontlokte enige gegniffel, maar het CDA meent dit oprecht. Verder pleit men voor ouderenwoningen met hofjes. Sociale woningbouw ziet het CDA niet als een optie vanwege de grote hoeveelheid sociale woningen die er al in dit gebied zouden zijn.

Raadslid Nuijens (GroenLinks) had nog enige aanvullende vragen. Waarom bepaalt de Rijksoverheid eigenlijk wat er gebouwd gaat worden? Van der Burg was hierin eerlijk: men wil voldoende kwaliteit en dus een bepaalde economische waarde creëren om tot een reële prijs te komen. Daarbij wil men dat de plannen ook daadwerkelijk uitgevoerd kunnen worden. Van der Burg wees er wel op dat ook de Gemeente Amsterdam aan de plannen meewerkt en dus wel wat in te brengen heeft.
De wethouder schetste nog het scenario waarbij Rijk en Gemeente er niet uit zouden komen. Dan zou het terrein zomaar aan de markt overgeleverd kunnen zijn, waarbij we de regie zouden kunnen verliezen. Een beetje bangmakerij mijns inziens.
Nuijens stelde vervolgens dat de raad toch echt het enige planologisch bevoegde orgaan is in deze. Waar ziet de wethouder dan wel ruimte voor de gemeenteraad? Van der Burg bevestigde dat elk voorstel door de raad moet worden goedgekeurd. Eerder gaat er geen schop de grond in.

Van der Burg ging ook nog in op de vraag waarom er juist op deze plek kantoren moeten komen. Dit is volgens de wethouder omdat het topsegment graag in het historische centrum wil zitten. Daarnaast wil men bedrijvigheid graag rond vervoersknooppunten situeren. In dit geval het Centraal Station en de Noord-Zuidlijn. Het zou duurzamer zijn om wonen en werken dichter bij elkaar te brengen en te verdichten. Nuijens stelde dat dit ook op andere plekken zou kunnen

GroenLinks gaat nu kijken of het nog een door andere partijen gesteunde motie gaat opstellen of dat men de verkiezingen afwacht. Wethouder Van der Burg zal de bezwaren van de raad aan het Rijk overbrengen

Nog een pikant laatste punt. Verschillende raadsleden prezen het voorstel uit de Principenota om de kades van het Marineterrein vrij en openbaar toegankelijk te houden. Kennelijk is men niet op de hoogte van de plannen die er op dit moment bij Bureau Marineterrein zijn om dat los te laten en in ieder geval langs de Dijksgracht de bebouwing tot aan het water door te trekken. Hierdoor zal de toegang tot de grachten er enkel nog voor eigenaren van de panden zijn en zou een ongehinderde doorloop langs de oevers onmogelijk worden.

Burgers spreken in bij Commissie Ruimtelijke Ordening over plannen Marineterrein

Vorige week woensdag zou eigenlijk de bespreking van de Principenota Marineterrein aan de orde komen bij de commissie Ruimtelijke Ordening van de Amsterdamse Gemeenteraad. Door de overvolle agenda was er enkel plaats voor het inspreken van burgers op dit onderwerp. Hieronder een verslag daarvan. Vandaag zal men dit agendapunt alsnog oppakken.

Korte samenvatting van de standpunten:
Dhr. Agterof pleit voor een algehele (buurt)aanpak in de ontwikkelingsplannen. Oog voor duurzaamheid en verbinding met de buurt. Geen eiland op een eiland. Doorbreek de muur langs de Kattenburgerstraat. Geen zuiver economisch plan, maar het creëren van maatschappelijke en ecologische waarde voor de stad.
Dhr. Snoek vraagt om minder haast en hekelt het gebrek aan inspraak. Hij stelt voor middelen vrij te maken om de door hem gewenste inspraak mogelijk te maken.
Mevr. Alting woont op de Dijksgracht en vreest voor meer drukte en lawaai. De voorgestelde bebouwing tot aan de waterkant zal het spoorgeraas versterken en zonlicht op de woonboten wegnemen.

Stadsdeel Centrum vergadert over advies aan Gemeenteraad inzake Marineterrein

Vorige week dinsdag debatteerde de Bestuurscommissie (Stadsdeelraad) Amsterdam Centrum over het ongevraagde advies dat men aan de Gemeenteraad wil overbrengen naar aanleiding van de Principenota Marineterrein zoals het College van B&W die heeft vastgesteld.
De verschillende partijen blijken elkaar op verschillende punten gevonden hebben.

Kijk hier het betreffende onderdeel van de vergadering terug:

Dit zijn de punten uit het conceptadvies zoals het voorlag:

Groen
In het Principebesluit is opgenomen 50% bebouwd, 50% onbebouwd. In het Centrum is weinig groen. In de nota staat opgenomen dat de voorwerf behouden blijft als stadspark. Hieruit volgt dat dat het overige deel van het terrein dichter bebouwd wordt dan 50%. De keuze van 50% onbebouwd met daarin ook de infrastructuur en behoud van de voorwerf als stadspark, betekent een behoorlijke opgave om ook in het overige deel van het terrein een groen karakter te laten behouden. Wij vragen u om ook de rest van het terrein maximaal groen in te richten.

Sport
Het accent voor sport en bewegen juichen wij toe. De invulling hiervan is echter een andere dan wij ons hadden voorgesteld. In de Principenota wordt gesproken van sportelementen als hardlooproute, die uitdagen tot bewegen. In stadsdeel Centrum is geen ander sport(voetbal)veld aanwezig dan die op het Marineterrein. Wij vragen uw aandacht voor behoud van een sportveld.

Puccini
Het Marineterrein is een bijzonder gebied en een bijzondere opgaaf. Wij adviseren u om het, net als Stadswerf Oostenburg, als geheel als bijzondere plek aan te wijzen. 
Uitsluiten functies In de principenota wordt een keuze gemaakt voor een adaptieve ontwikkeling gestuurd vanuit een gebiedsconcept. Wij adviseren u om hotelfunctie en grootschalige horeca en retail expliciet uit te sluiten.

Duurzaamheid
De ontwikkeling van dit terrein biedt de unieke mogelijkheid om duurzaamheid centraal te stellen. Het gaat hierbij niet alleen om duurzaam bouwen maar ook duurzaam inrichten en een duurzaam gebruik. Trek hierbij ook gezamenlijk op met de omliggende buurt.

Verbinding Kattenburg
Het risico bestaat op het ontstaan van een gesloten bolwerk. Maak een goede verbinding met de reeds bestaande woonwijk Kattenburg, dit kan op het gebied van duurzaamheid, sport, inrichting openbare ruimte en wonen.

Wonen
Wij gaan er van uit dat voor de verdeling van de woningen de verdeling 40-40-20 wordt gehanteerd.

Betaalbaarheid creatieve bedrijven
Naast de internationale (grote) creatieve bedrijven is er ook ruimte voor het vestigen van jonge, startende, creatieve bedrijven.. Zorg is over de betaalbaarheid van de bedrijfsruimten voor deze jonge, startende creatieve bedrijven.

Korte samenvatting van de gewenste aanpassingen op de conceptbrief:

SP wil graag vastgelegd dat 50% van het Marineterrein groen zal zijn en daarbij zoveel mogelijk aangesloten. Wat overblijft is voor bebouwing en infrastructuur.

SP wil verbinding met de bestaande woonwijk met daarbij nadrukkelijk sociale en culturele voorzieningen. De VVD wilde hier graag uitwerking zien, want er is al een buurthuis in de omgeving (De Witte Boei).

SP wil niet enkel woonruimte voor werknemers van bedrijven. Anders zou er namelijk weinig verbinding met de buurt ontstaan.

VVD wil vastgelegd dat 'innovatief' bouwen ook 'groen' bouwen is. Dus groene gevels en daken.

VVD pleit voor een beeldkwaliteitsplan.

PvdA wil ruime doorgangen in de muur zodat verbinding met de woonbuurt ontstaat.

D66 verwacht een motie van de SP inzake de groene invulling.

D66 voorziet ook doorgangen in de muur.

D66 wil maatwerk voor de verdeling van de woningen op het Marineterrein en niet de hoeveelheden zoals die in de Gemeenteraad voor de gehele stad voor nieuwbouwprojecten zijn afgesproken. Geen 40% sociale huur - 40% middenhuur - 20% koopwoningen dus. Men wilde niet ingaan op wat dan wel als ideale verdeling wordt gezien. D66 zal in de volgende vergadering met een plan komen.

Bestuursvoorzitter Oranje ging er overigens per abuis van uit dat naast de monumenten op het terrein, ook de reeds verbouwde of recent gebouwde panden zeker zullen blijven staan. Dat is niet wat Bureau Marineterrein aan de bewoners heeft verteld. Ook de gebouwen op pootjes aan de kade en het depot van het Scheepvaartmuseum (het glimmende gevaarte achter de muur aan de Kattenburgerstraat) zouden - indien een nieuwe eigenaar dat nodig acht - gesloopt mogen worden in de huidige plannen.

Het Nieuwe Marineterrein - Videoregistratie van een informatiebijeenkomst in Pakhuis De Zwijger

Van de site van Pakhuis De Zwijger:

4 oktober 2017 

Voor de zomer heeft het college van B&W de eerste ideeën voor de toekomst van Marineterrein Amsterdam bekend gemaakt. Velen hebben hierop gereageerd. Nadere onderzoeken zijn verricht. Aan de eerste ideeën is verder gewerkt. De plannenmakers van Rijk, gemeente, stadsdeel en Bureau Marineterrein Amsterdam presenteren tijdens deze avond de voortgang.

Kijk hier het plenaire gedeelte van de avond terug:

Sturende enquête over plannen Marineterrein

Toen ik in de jaren 90 sociologie ging studeren had ik vooraf geen idee dat het, zeker wat onderzoeksmethodiek betreft, eigenlijk (ook) een exacte wetenschap is. Zonder goed opgezet onderzoek met enquêtes en doordachte, objectieve vragen is de data die je verzameld waardeloos. 
Onderzoek en statistiek gaan in de praktijk nog regelmatig mis. Soms door onhandigheid, maar vaak ook door (onbewust) gewenste resultaten.
De gemeente Amsterdam heeft een uitstekende afdeling Onderzoek, Informatie & Statistiek (OIS). Wie wel eens meedoet aan hun onderzoeken merkt dat deze zeer vakkundig zijn opgezet en de resultaten ook aantrekkelijk worden gepresenteerd. Bureau Marineterrein heeft in het kader van de inspraak over de plannen voor de herontwikkeling van het Marineterrein een enquête laten opzetten, maar dat OIS daaraan heeft meegewerkt lijkt me niet erg waarschijnlijk. De onderwerpen die in de bewuste enquête aan bod komen zijn namelijk nogal beperkt en de daadwerkelijke vragen zijn af en toe zeer sturend of onduidelijk. Het is dus maar de vraag hoeveel waarde deze enquête en de resultaten die hier uit voortkomen hebben en of je hiermee kunt concluderen dat de deelnemers genoeg en zorgvuldig gehoord zijn.

Ik zal hier wat voorbeelden geven van vragen die mijns inziens erg sturend of onduidelijk zijn.

Zes vragen - één antwoord
Het begint al bij de eerste vraag. Dit is namelijk niet 1 vraag, maar het zijn er wel 6! Daarnaast staat er een mening in en een conclusie.

"Op Marineterrein Amsterdam worden oplossingen bedacht, getest en toegepast voor maatschappelijke vraagstukken en een duurzame samenleving. Zo’n omgeving vraagt  om [mening] een uitwisseling van mensen en kennis. Daarom komen er [conclusie], naast bedrijven en instellingen, ook culturele en maatschappelijke voorzieningen, sportfaciliteiten, woningen en veel openbare ruimte en groen [6 soorten voorzieningen].Wat vindt u van dit idee?"

De eerste zin is blijkbaar een feit waar geen twijfel over bestaat. De tweede zin is een mening. Uitwisseling is noodzakelijk. Daarna komt de onontkoombare conclusie: er komen allerlei voorzieningen. Hoe kan je daar nou tegen zijn? Zeer sturend en de deelnemer weet hier niet waarop hij nu eigenlijk antwoord geeft. En als je al een genuanceerd antwoord wilt geven (bijvoorbeeld wel woningen, maar geen bedrijven), dan is dat niet mogelijk.

Waar antwoord ik op?

Dit is ook zo'n mooi voorbeeld van oorzaak en gevolg waarbij de deelnemer niet weet waar de vraag nu precies op slaat:

"Duurzaamheid moet het hoofdthema zijn als Marineterrein Amsterdam op de toekomst gericht en innovatief wil zijn. Wat vindt u van dit idee? "

Als ik hier positief op antwoord, vind ik dan dat duurzaamheid het hoofdthema moet zijn of dat het Marineterrein innovatief moet zijn? Of beide? Of vind ik dat deze conclusie van oorzaak en gevolg een geldige uitkomst heeft, ook al wil ik niet dat duurzaamheid het hoofdthema moet zijn of dat het terrein innovatief moet zijn?

Suggestieve vragen

"Marineterrein Amsterdam moet een optimale omgeving zijn voor vernieuwende ontwikkelingen, maar tegelijkertijd ook een prettige plek blijven waar mensen elkaar graag ontmoeten en tot uitwisseling van ideeën en kennis komen. Wat vindt u van dit idee?"

Bij deze vraag ontbreekt de mogelijkheid om te kiezen. Het is allebei of niet. En in welke verdeling kun je ook niet aangeven. Daarnaast worden er (positieve) waarden gegeven aan de stellingen; een doodzonde in enquêteland. Dit soort suggestieve vragen zijn over het algemeen te herkennen aan het feit dat ze teveel aannames bevatten en woorden als mooi, prettig, voor iedereen, enz..

Alles in één vraag

"Via fiets- en voetgangersverbindingen wordt Marineterrein Amsterdam meer onderdeel van de binnenstad. Een nieuwe fiets- en voetgangersbrug zal Marineterrein Amsterdam met Nemo verbinden, De route hiervan is nog niet bekend. De andere fiets- en voetgangersbrug loopt van Marineterrein Amsterdam naar de Dijksgracht, mogelijk de huidige tijdelijke brug als definitieve brug. En er zullen, via bestaande maar mogelijk ook nieuwe doorgangen in de muur aan de Kattenburgerstraat, ook verbindingen voor fietsers en voetgangers komen tussen Marineterrein en Kattenburg/Oostelijke Eilanden. Wat vindt u van dit idee?"

Hier geef je je mening over:
Een verbinding
Een brug.
Nog een brug.
Doorgangen in de muur.
Nog meer verbindingen.
In 1 antwoord...

Onontkoombaar en onvolledig

Het grootste bezwaar is echter dat de deelnemer zijn of haar mening over de echt belangrijke keuzes niet kwijt kan (behalve dan in een 'open reactie', maar daarmee haalt men weer vooral niet-kwantificeerbare data binnen). De enquête veronderstelt al zoveel als onontkoombaar, dat er enkel nog op details kan worden 'geparticipeerd'. De werkelijke discussiepunten zijn allang van tafel geveegd en worden dan ook niet genoemd. Deze strategie suggereert inspraak, terwijl het op deze manier niet meer dan een schim is van wat het zou kunnen (moeten?) zijn.

Onontkoombaar in de enquête:
"Op Marineterrein Amsterdam worden oplossingen bedacht, getest en toegepast voor maatschappelijke vraagstukken en een duurzame samenleving."

"Marineterrein Amsterdam moet zich niet in één keer ontwikkelen op basis van een vooraf gedetailleerd plan, maar gaandeweg op basis van vooraf vastgelegde ambities en uitgangspunten."

"Marineterrein Amsterdam moet een optimale omgeving zijn voor vernieuwende ontwikkelingen."

"De helft van Marineterrein Amsterdam bestaat uit openbare ruimte."

"Een belangrijke ontmoetingsplek op Marineterrein Amsterdam wordt de Binnenhaven."

"Door de kades aan het Oosterdok publiek toegankelijk te houden, ontstaat meer relatie met het omringende water."

"Op Marineterrein Amsterdam komen plekken en faciliteiten om te sporten."

"Een omgeving waar veel kenniseconomie komt."

"Marineterrein Amsterdam vormt straks een overgang tussen het kleinschaliger wonen op Kattenburg en het internationale vestigingsmilieu rondom het Oosterdok."

"Op Marineterrein Amsterdam komen gebouwen in verschillende groottes, zodat er diverse functies gehuisvest kunnen worden."

"Er komt geen openbaar vervoer op Marineterrein Amsterdam."

"De hoofdstedelijke fietsroutes blijven buiten het Marineterrein Amsterdam lopen."

En voor de liefhebber nog een lijstje subjectieve termen uit de enquête:
betaalbaar ; toekomstgericht ; optimaal ; vernieuwend ; prettig ; belangrijk ; intiem ; volop ; waardevol ; voor iedereen ; ambitie ; onderscheidend ; van een hoge stedenbouwkundige en architectonische kwaliteit ; uitblinken