In de afgelopen jaren is er een flinke hoeveelheid rapporten, analyses en (studenten)ontwerpen voor het Marineterrein geproduceerd. Deze zijn soms vrij zakelijk en praktisch en soms erg inspirerend. Delen van de ontwerpen zijn zeker de moeite waard om nader uit te werken, maar sommige ideeën getuigen van weinig voeling met verleden en omgeving. In plaats van te kijken wat er moet komen kunnen we ook eens kijken wat de moeite waard is om te behouden. Ik kom op ruim 10 gebouwen die mijns inziens een tweede of derde leven verdienen. In willekeurige volgorde en zonder definitief oordeel. Laten we het organisch houden! ;-)
Een volgende keer de andere gebouwen, die niet perse weg hoeven, maar bijvoorbeeld getransformeerd of aangevuld kunnen worden om nog meer waarde aan het terrein toe te kunnen voegen.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Gebouw 001 - Commandantswoning
Deze voormalige commandantswoning is een mooi voorbeeld van de jaren zestig villabouw. Het gebouw is nu wat afgesloten door de hoge haag eromheen, maar de kwaliteit is ook op dit moment al zichtbaar. Een openbare functie zoals een galerie of horeca-etablissement zou zeer geschikt zijn.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Gebouw 003 - Poortgebouw
Dat het poortgebouw op de Voorwerf als rijksmonument blijft staan lijkt me buiten kijf. Het vormt een mooie buffer tegenover de drukke stad erachter. De poort vormt een mysterieuze ingang naar het terrein.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Gebouw 006 - Longroom
Het pand waarin nu Pension Homeland huist is een van de parels van het terrein wat mij betreft. De proporties van onder- en bovenbouw zijn perfect. Het ritme van de kozijnen en kleurvlakken klinkt als een Mondriaan door in het hele aangezicht. Het beton is elegant en toch robuust. Een echt officiersgebouw. Stoer in een mooi uniform. Pension Homeland mag blijven!
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Gebouw 007 - Wachtgebouw
Het wachtgebouw is denk ik een van de meest onderschatte gebouwen op het Marineterrein. Het komt in de architectonische analyse van de gemeente niet eens voor. Het is een vroeg ontwerp van Benthem Crouwel Architecten. Utilistische bouw met oog voor detail en kwaliteit. Het ontwerp is enigszins aangetast doordat de oorspronkelijke schuifdeur is vervangen door klapdeuren. Niettemin blijft het geheel overeind en mag, zeker ook als herinnering aan het marineverleden, niet verloren gaan. En daar hoort het aandoenlijke wachthuisje zeker bij!
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Gebouw 024 - Logistieke School
Gebouw 024 heeft niet zoals het poortgebouw een monumentenstatus, maar is wel een zogenaamd 'beeldbepalend pand'. Het is aan de buitenkant een wat saai kazernegebouw. Maar binnen heeft de huidige huurder IJsfontein de bovenverdieping prachtig verbouwd. Blijft waarschijnlijk staan.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Gebouw 027E & Gebouw 027W - Lesgebouwen TOKM
De twee gebouwen 'op pootjes' langs de kade aan het Oosterdok zijn kolossen die dit gedeelte van het terrein toch niet overheersen. Door de ruimte onder de bebouwing ontstond een weids plein in plaats van een afgesloten parkeerplaats. Als in 2018 de rest van het terrein openbaar wordt en de huidige fietsroute achter de gebouwen langs kan, zou dit nog meer een voetgangersgebied kunnen worden met extra mogelijkheid om te recreëren langs de waterkant. De gebouwen zelf zijn inmiddels verbouwd, waarbij 027E met zijn houten zonweringen het best gelukt is.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Gebouw 030 - Evenementencomplex
Dan de oude kantine, nu evenementencomplex. Wat een mooi gebouw was (en is) dat! Ik heb er al eerder de loftrompet over gestoken, maar ik moet het nogmaals zeggen. Dit pand moet zeker gerenoveerd worden naar zijn oorspronkelijke staat! Het is ondanks de flinke omvang zeer menselijk in z'n sfeer. Als de lompe panelen langs de dakrand verwijderd worden en de proporties van ramen en andere elementen weer in balans zijn, ontstaat een gebouw dat het centrum van het terrein kan vormen. Met buurtfuncties als een bioscoop of theater en bedrijvigheid in de plint.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Gebouw 041 - Depot Scheepvaartmuseum
Munitieopslag, afluistercentrum, veiligheidsdienst, atoombunker, je hoort de raarste geruchten over dit gebouw. En toch is het gewoon het depot van het Scheepvaartmuseum. Een mooi ontwerp van Liesbeth van der Pol. De buitenkant is geheel van titanium en in de bulten huizen de installaties die nodig zijn om het binnenklimaat en dus de collectie op peil te houden. Het staat wat ongelukkig langs die vermaledijde muur die het terrein van de rest van Kattenburg scheidt, maar is zo prachtig dat het ook op die plek van mij mag blijven staan.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Gebouw Koninklijke Marechaussee
De marechaussee heeft inmiddels aangegeven dat ze dit pand wil verlaten en Defensie zal het gebouw voortaan gaan gebruiken als centrum voor de keuring van nieuwe rekruten. Het is wat gesloten door de vele kleine raampjes, maar dat is ook precies de bedoeling. De krijgsmacht heeft liever geen pottenkijkers. Toch vind ik het een geslaagd ontwerp. Het echoot de vorm van het Scheepvaartmuseum aan de andere kant van de Kattenburgerstraat en als 's avonds de lichten achter de ramen aan zijn lijkt het een grote lantaarn die ineens veel luchtiger aandoet. Dit gedeelte van het terrein wordt niet publiek en zal dan ook buiten de plannen voor de toekomstige ontwikkeling blijven.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Gebouw Zeekadetkorps
Dit gebouwtje heb ik tot nu toe enkel op foto's gezien, maar het ziet er erg schattig uit. Ik zie hier een perfecte plek voor een bakker, kapper of fietsenmaker. De 'garagedeuren' zouden een mooie ingang naar de winkel kunnen vormen.