Marineterrein Amsterdam

Een onafhankelijk blog van een Kattenburger over de herontwikkeling van het Marineterrein Amsterdam. Van een gesloten enclave naar een plek voor iedereen. Blog Marineterrein gaat door als marinekwartier.com

dinsdag 29 maart 2016

Other Futures Cultuurfestival 25 t/m 27 november op Marineterrein (onder voorbehoud)

UPDATE:
Het voorbehoud bleek terecht.
Het festival zal op 2 t/m 4 februari 2018(!) plaatsvinden in De Melkweg en niet op het Marineterrein.

In november zal in het Evenementencomplex op het Marineterrein hoogstwaarschijnlijk het Other Futures festival plaatsvinden met science fiction uit niet-westerse landen. Het wordt georganiseerd door Brigitte van der Sande die in onderstaande video een en ander uitlegt over haar project. Kijken vanaf 07:25.
Er zullen schrijvers, kunstenaars en filmmakers aanwezig zijn. Meer info volgt later.




Omschrijving festivalproject:


We are working on a concept for a 3-day festival of non-western science fiction that will take place from 25-27 November 2016 at the Marineterrein in Amsterdam and that brings together makers from all over the world to meet and discuss the practice and potential of a surprisingly vivid genre. Science fiction is normally considered a Western fiction: technological, future-oriented, white, male and colonial in the approach of 'the other', i.e. the alien. More and more writers, visual artists, filmmakers etc. from non-western countries and heritage however are using the genre to reflect on their own culture and critically assess the culture of the West.

OTHER FUTURES take place on the Marineterrein in Amsterdam on 25-27 November 2016!

woensdag 23 maart 2016

Cultureel EU-gerommel langs muur Marineterrein

Na drie maanden wordt het eens tijd om het culturele programma rond het Nederlands voorzitterschap van de EU te evalueren.
Ik beperk me hier tot de fysieke objecten en activiteiten rond het Marineterrein. 




Aanbesteding
Vorig jaar werd na een aanbestedingsprocedure de opdracht voor het cultureel programma gegund aan Marjo van Schaik Projectmanagement & Coaching.
Het programma omvat activiteiten in alle lidstaten en in Brussel, maar ook rond het Marineterrein; immers de centrale vergaderplek in de eerste helft van 2016 waarin Nederlander voorzitter is.
Budget: maar liefst 1,5 miljoen euro.
Welk gedeelte daarvan in Amsterdam wordt besteed is mij overigens niet bekend.
Na de gunning verscheen er een ronkende folder met de aangekondigde activiteiten.
Uit de folder:

"Verdeeld over 182 dagen vergaderen binnen de muren van het Marine Etablissement ruim 23.000 ambtenaren over de toekomst van Europa. Dat ook hierbuiten veel ideeën leven over toekomstig Europa wordt zichtbaar gemaakt met The Wall. The Wall bevestigt niet de ommuring van het Marine Etablissement maar slecht deze juist. The Wall verbindt binnen en buiten, reflecteert op de politieke actualiteit, biedt een doorkijk op de vergaderwereld en verbindt deze met de maatschappelijke realiteit van Europa. Actuele thema’s worden vanuit Europees perspectief belicht door documentairemakers, kunstenaars, journalisten, schrijvers, dichters, videokunstenaars, cartoonisten en fotografen maar ook gewone burgers kunnen reageren. The Wall geeft zicht op het kloppende hart van Europa. Met een digitale component in de vorm van een videoscherm en een zich steeds uitbreidende fysieke component groeit er, naast de bestaande muur die het vergaderterrein scheidt van de straat, een zich steeds verder uitbreidende ‘muurkrant’.
[...]The Wall heeft een fysieke en een digitale component. Naast het videoscherm waarop het online magazine te volgen is, wordt er een fysieke ‘muurkrant’ gebouwd die de openbare ruimte bij het MEA vult. Een of meerdere redacteuren houden zich speciaal met dit onderdeel bezig. De opdracht aan hen kan simpelweg zijn dat gedurende die maand een aantal strekkende meters aan of rond de muur binnen dat thema gemaakt dienen te worden door op het thema geselecteerde beeldende kunstenaars. De groei van de fysieke muur zal een van de vaste rubrieken zijn van de digitale versie."
Fotoserie
Het moet gezegd, de gekozen serie foto's die langs de Kattenburgerstraat hangen zijn van hoge artistieke kwaliteit. De start was wat lauw met de portretten van Robin de Puy. Veel buurtbewoners dachten dat het reclame voor een of ander modemerk was. De series die ze in de Verenigde Staten maakte spreken veel meer tot de verbeelding, maar zijn natuurlijk weinig Europees. De zwart-wit fotografie was daarnaast ook misschien wat grauw voor de maand januari. Maar De Puy heeft ook veel liefhebbers, dus wat mij betreft een goede keuze.
De foto's van Raimond Wouda met de serie scholen in Europa was meteen een kleurrijke opvolger. Mooie selectie en weer goed van toepassing op het thema Europa. De huidige serie van Henk Wildschut met als onderwerp The Jungle in Calais is eigenlijk net te laat 
natuurlijk, maar was al veel eerder voor deze maand gepland, dus dat zien we door de vingers. Ook hier weer een toepasselijk onderwerp van een gevierd fotograaf.

Armoe troef
Maar dan... De rest... Armoe troef ben ik bang.
Het begon al met de basis van The Wall. Een krakkemikkige houten stellage over de lengte van de gehele muur langs het Marineterrein. Een vooroorlogse steiger met logge betonplaten eronder. Vast niet al te duur, maar ook onnodig omvangrijk en lelijk. De billboards waarop de foto's zijn geplakt zijn op een deel ervan bevestigd, maar waarom de rest van de stellage er staat is onduidelijk. Misschien was hier nog van alles gepland, maar is het er (nog) niet van gekomen...
Dan het gedeelte bij de ingang aan de Voorwerf. Witte containers, een podium en een videoscherm. De containers zijn niet meer dan dat: containers. Dit benadrukt dan wel weer de bouwplaatssfeer die de houten stellage al oproept.
De 'kunst'uitingen die hier plaatsvinden zijn niet op hun plaats, of stellen weinig voor.
Op het videoscherm worden korte documentaires en films vertoont die geen mens bekijkt. Voorbijgangers kijken wat beteuterd naar de beelden als ze er langs lopen. Je moet ook bijna op de rijweg gaan staan om het goed te kunnen zien. Daarnaast maakt het scherm een flink kabaal waar buurtbewoners op Kattenburg niet echt blij mee zijn. Waarom is dit scherm niet op het Marineterrein zelf neergezet met een aantal zitplaatsen op het grasveld voor Pension Homeland? Hier had men wat intimiteit kunnen scheppen waardoor de beelden veel beter tot hun recht waren gekomen dan op een drukke doorgaande weg als de Kattenburgerstraat. Gemiste kans.




Geknutselde krukjes
De rest van het programma tot nu toe:
Een bord met de tekst "asielzoekers zijn okay" (een kennis vroeg zich af welke heisa er van zou komen als hier "joden zijn okay" had gestaan).
Isolatiedekens als vlaggen (verwijzing naar vluchtelingen). Niet echt origineel, maar levert vooral ook een bende op aangezien ze na een dag al uit elkaar vielen...
Zelfgeknutselde krukjes en stoelen.
Een schommel. Het enige dat echt populair is in de buurt. Kinderen maken er veelvuldig gebruik van!
Wat geklieder op een schoolbord.
Een stuk triplex, doeken met foto's van de Kattenburgerstraat (zelfreflectie?) en een geclaimd bloemenperk dat er elk jaar al staat.
En ten slotte de 'Gedoogzone voor Tegenspraak' waar je elke vrijdag wordt geholpen om te demonstreren.

Gemiste kans
Wat ik vooral mis is de 'doorkijk op de vergaderwereld'. Een verbinding komt niet echt tot stand. Dat komt ook doordat de bestaande muur alleen maar breder en dichter is gemaakt. Ik had hier op z'n minst quotes en slogans van Europese politici en ambtenaren verwacht. Verder staat de voorgenoemde folder vol met graffiti-voorbeelden, maar ook die kans is (nog) niet gegrepen. Hier ligt toch een mooie traditie aan protest en bezinning die ook nog eens visueel aantrekkelijk zou kunnen zijn.
Misschien ben ik te vroeg met mijn oordeel en gaan er naast de fotoseries nog meer mooie dingen gebeuren, maar ik hou mijn hart vast.
Ik denk dat de meeste mensen blij zijn als de EU uiteindelijk zijn boeltje gepakt heeft en het Marineterrein zich verder kan ontwikkelen tot een aantrekkelijke plek.


vrijdag 18 maart 2016

Duikvaartuig A852 Argus meert aan bij Marineterrein


Ook architectenbureau OMA van Rem Koolhaas mengt zich in visieontwikkeling Marineterrein

De website Architectenweb interviewde David Gianotten van architectenbureau OMA over de strategie die het bedrijf volgt. Hij ziet dat Aziatische architecten zich veel beter aanpassen aan maatschappelijke ontwikkelingen dan de Nederlandse collega's. Kleine bedrijven hebben daarbij een voorsprong doordat deze zichzelf continu weten te vernieuwen.
Elders in het interview vertelt hij dat OMA in gesprek is geweest over de visieontwikkeling van het Marineterrein. Met wie hij precies in gesprek is geweest wordt niet vermeld, maar het zou geïnitieerd zijn door Neelie Kroes. Hij prijst de kleine bureaus die op dit moment al werk verrichten op het terrein, en zegt dat de huidige projecten van beperkte omvang daarvoor ook geëigend zijn. OMA wil Kroes en de ministeries graag adviseren over de te volgen strategie voor deze 'proeftuin'.
Of dit een advies is enkel voor het huidige hergebruik van de bestaande bebouwing of ook voor toekomstige nieuwbouw laat men in het midden. Daarnaast vraag ik me af of Neelie Kroes wel de juiste persoon is om aan te adviseren. Voor zover ik weet heeft zij namelijk geen enkele officiële rol in de toekomst van het Marineterrein.

Drie weken geleden suggereerde Oscar Kneppers van Rockstart nog dat OMA zeer geïnteresseerd is om het terrein op epische manier te ontwikkelen. Nu beweert de algemeen directeur van OMA dus dat het Neelie Kroes was die (slechts) om advies heeft gevraagd en dat het bureau hier (in ieder geval voorlopig) niets te zoeken heeft om iets groots neer te zetten. Wie weet hoe het echt zit mag het zeggen. Het is maar hoe je een verhaal wilt spinnen... 



Foto: OMA - ontwerp voor Prince Bay - Shenzhen

Van Architectenweb:


David Gianotten: we moeten samen visies ontwikkelen

18-3-2016 - 09:38 Tekst Ronnie Weessies

Eind 2014 werd David Gianotten aangesteld als managing-partner-architect bij OMA. In die rol zet hij de strategie uit en bewaakt hij de cohesie binnen het wereldwijd opererende bureau. Ook werkt de 42-jarige architect nog aan projecten en is hij sinds dit collegejaar hoogleraar aan de TU Eindhoven. Ondanks zijn drukke leven had hij tijd voor een interview met Architectenweb. In het tweede en laatste deel geeft Gianotten zijn visie op de architectenpraktijk en onderwijs. “Als we niets doen, is de Nederlandse architectuur straks misschien niet meer zo belangrijk.”

[...]

Inhalen
Als Nederlandse architecten elkaar vliegen blijven proberen af te vangen voor die ene opdracht, vreest Gianotten dat hun collega’s in Azië ze wel eens zouden kunnen gaan inhalen. “Dan is de Nederlandse architectuur straks misschien niet meer zo belangrijk”, waarschuwt hij. Om dit scenario te voorkomen, is het volgens Gianotten ‘ook als groot bureau’ zaak om de dialoog te openen, debat en samenwerking te initiëren met kleinere partijen. OMA doet het al, zegt hij. “We zijn bijvoorbeeld in gesprek geweest over de visieontwikkeling voor het Marineterrein in Amsterdam, geïnitieerd door Neelie Kroes. Daar werkt een eenpitsbureau aan de nieuwe brug die het terrein ontsluit, Studio JVM, en het paviljoen waar de Europese ministers dit voorjaar vergaderen is ontworpen door DUS Architects, waar ook maar enkele mensen werken. Dit soort projecten is ook geëigend voor zulke bureaus en niet voor ons. Wij kunnen met mevrouw Kroes en de ministeries van Binnen- en Buitenlandse Zaken praten over wat misschien goed zou zijn om daar te doen. Door ons bescheiden op te stellen en te laten weten dat een proeftuin als het Marineterrein om kleine bureaus vraagt, kunnen we een bijdrage leveren.”


donderdag 17 maart 2016

dinsdag 15 maart 2016

Arna Mackic doet 'utopisch voorstel' voor Marineterrein

Arna Mackic laat in een interview met Vrij Nederland weten bezig te zijn met een project voor het Marineterrein.
'Het Kompas van Amsterdam' moet verbinding brengen tussen generaties en culturen. Er komt binnenkort een website over dit, zoals ze het zelf noemt, 'utopische voorstel'. Hans Goedkoop en Lyangelo Vasquez zijn ook verbonden aan het project (zie de tweet van Vasquez geheel onderaan).
De projecten die studio RAAAF, waar Mackic deel van uitmaakt, eerder uitvoerde geven zeker hoop op iets moois. Voor Vliegbasis Soesterberg maakten ze een schitterend 'militair' object. Dit voertuig op rupsbanden contrasteert mooi met het natuurlandschap rond de vliegbasis en doet denken aan Koude-Oorlogsmaterieel en Thunderbirdsachtige vliegmachines.
Een ander zeer geslaagd project is de doorgezaagde bunker bij de A2, ter hoogte van Culemborg. Hier is de Hollandse Waterlinie het thema. Dwars door de bunker heen loop je als het ware het ondergelopen land binnen.
Later hier meer over het project voor het Marineterrein.




02-03-2016 Vrij Nederland

De Verwoeste brug als springplank

Ze komt uit Bosnië en onderzocht de rol van architectuur tijdens de keerpunten in de geschiedenis van de Balkan. Nu is Arna Mackic specialist in wederopbouwarchitectuur. 'De oorlog in Bosnië-Herzegovina was een oorlog tegen de architectuur van de multiculturele samenleving.' [...]

'De 27-jarige Mackic is als architect verbonden aan RAAAF (Rietveld Architecture-Art-Affordances), een Amsterdamse ontwerpstudio die werkt op het snijvlak van architectuur, kunst en filosofie. In 2013 kreeg ze van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie een talentontwikkelingsbeurs die haar de kans gaf onderzoek te doen naar een onderwerp dat haar van kinds af aan al fascineert. 

In Mortal Cities & Forgotten Monuments, dat in mei in Europa en de Verenigde Staten op de markt komt, onderzoekt ze de rol die architectuur speelde tijdens de keerpunten in de geschiedenis van de Balkan, zoals tijdens en na de Tweede Wereldoorlog, toen president Tito architecten vroeg om voor het nieuwe socialistische Joegoslavië een universele beeldtaal te ontwerpen die de religie en etniciteit van de diverse inwoners van de verzamelde republieken moest overstijgen. Dat mondde uit in meer dan honderd enorme herdenkingsmonumenten voor de slachtoffers van het fascisme in een abstracte, formele bouwstijl die optimisme over de toekomst moest uitstralen. 
Het hart van Mackic' onderzoek is een reconstructie van de stedelijke verwoesting tijdens en na de burgeroorlog in Bosnië-Herzegovina van 1992 tot 1995. Op basis van deze studie deed ze een voorstel voor de wederopbouw van Mostar. Hoe het eigenlijk had gemoeten, maar niet ging.
Met de eerste druk van Mortal Cities won ze vorig jaar de prijs voor het best verzorgde boek en de Dutch Design Award in de categorie 'Design research'. Sindsdien heeft ze op congressen in Stockholm en Beiroet gesproken over wederopbouwarchitectuur in door oorlog verwoeste steden als Beiroet en Aleppo. [...]

Mackic noemt de Amsterdamse grachtengordel als een voorbeeld van beladen nationaal erfgoed. 'De grachtengordel zegt wel iets over de Nederlandse Gouden Eeuw, maar niets over het lelijke deel van het koloniale verleden waardoor mensen van Antilliaanse, Surinaamse of Indonesische afkomst zich die gordel niet kunnen toeëigenenen als hún historie, omdat zij die geschiedenis niet op die manier hebben beleefd.' Ze heeft onlangs een black heritage tour gevolgd in Amsterdam om te kijken welke invloed dat koloniale verleden heeft gehad op dat deel van de stad. De wetenschapster die die tour leidde, had gezegd: 'Ik wil niet een ander verhaal vertellen; ik wil een aanvulling op dat verhaal geven.' Die benadering vindt Mackic 'ongelofelijk sterk'.

Zo'n 'gelaagde referentie naar het verleden' heeft ze met een project binnen RAAAF verwerkt in wat ze een 'utopisch voorstel' noemt voor het Amsterdamse Marineterrein, het deel achter het Scheepvaartmuseum dat tot voor kort in bezit was van Defensie en nu wordt ontwikkeld als 'nieuw stadskwartier'. RAAAF maakte (met steun van het Stimuleringsfonds) een voorstel voor een publieke plek op die historische locatie. Omdat hier in de zeventiende eeuw schepen vertrokken die de handelsvloten naar het Oosten beschermden, ziet Mackic dit als 'de eerste brug vanuit Nederland naar de rest van de wereld'. Een uit steen gehouwen kompas met in het midden een kampvuur verwijst naar die maritieme geschiedenis, maar ook naar het concept van een innerlijk en een collectief kompas: 'waar we met z'n allen naartoe willen in de toekomst'. 
Er hoort een educatieprogramma bij waarin kinderen uit de eerste klas van de middelbare school onderzoeken wie de oma van hun oma was. Over die oma's vertellen ze hun leeftijdsgenoten dan een verhaal rondom dat kompas, waarbij ze in de windrichting moeten gaan staan van de plaats van herkomst van hun voorouder. Mackic is benieuwd naar de onverwachte verbindingen die dan zullen ontstaan. 'Iemand die voorouders in Turkije heeft, moet op ongeveer dezelfde plek gaan staan als iemand met voorouders in Zuid-Limburg. Zo voelen de kinderen zich hopelijk onderdeel van een groter verhaal dat een verleden heeft en een toekomst.' 
De kinderen kunnen op dit 'Kompas van Amsterdam' hun naam en die van hun oma opschrijven met een fosforpen waarvan de inkt in het donker oplicht. Misschien, hoopt Mackic, komen ze dan nog eens terug en nemen ze hun ouders mee om hun naam te laten zien.
Er is in Nederland zoveel tot de verbeelding sprekend erfgoed dat op die manier zou kunnen worden ingezet, maar het gebeurt niet. Keer op keer ziet Mackic dat kansrijke historische locaties op commerciële vinex-achtige wijze worden ingevuld. Inclusief denken komt ze onder architecten zelden tegen. 'Maar je hebt als architect een maatschappelijke taak, omdat je altijd plekken, gebouwen, ruimtes vormgeeft waar verschillende mensen gebruik van maken. Zeker als architect van een publieke ruimte. Met het ontwerp kun je beïnvloeden hoe anderen zich tot elkaar verhouden. Je ontwerpt uiteindelijk een maatschappelijk proces.'





Foto's: Vrij Nederland, RAAAF en Expectmohr

dinsdag 8 maart 2016

Eerste touringcar gespot op Marineterrein

Is onderstaande een voorbode van de touringcar-hel op het Marineterrein die laatst is voorgesteld in het Parool?
Natuurlijk niet, maar het komt wel toevallig allemaal samen...

maandag 7 maart 2016

Kleurige toevoeging aan Gebouw 27E op Marineterrein

Oorspronkelijk zou Gebouw 27E op het Marineterrein tijdens het Nederlandse voorzitterschap van de EU gebruikt worden als uitvalsbasis voor de Europese ambtenaren die in Amsterdam op bezoek zijn. Het zou het 'Europagebouw' gaan heten en de verbouwing kreeg dan ook een Europees tintje. De houten kaders rond de ramen zijn namelijk een verwijzing naar de vlaggen van verschillende Europese lidstaten. Maar uiteindelijk zijn de ambtenaren toch elders neergestreken, want de EU vergadert nu in het tijdelijke witte gebouw dat op het voetbalveld en de parkeerplaats voor het conferentiecentrum is neergezet. En Gebouw 27E wordt vanaf april ingenomen door Makerversity, een bedrijf dat zich richt op kleine bedrijfjes uit de 'maak-industrie'. De houten kaders zijn gebleven.
Fotograaf Jonathan van Dijk wilde de Europese invloed op het ontwerp voor het gebouw toch benadrukken en gaf een kleurige toevoeging aan zijn foto van het gebouw.

Op de brommer naar het Marineterrein

De beeldcolumn De Brommer van Michiel Romeyn, Michiel van Nieuwkerk en Nandine van Karnebeek in het Parool streek vorige week neer op het Marineterrein. En wel in het Europagebouw. Ben benieuwd wat voor gezicht de (zeer strikte) beveiliging trok toen bleek dat er een brommer naar binnen moest.

donderdag 3 maart 2016

Drone-beeld Marineterrein


Video: D. Spatz

dinsdag 1 maart 2016

Oscar Kneppers: "Marineterrein had moeten worden volgeplempt met een iconic epic ding!"

Gisteren was er in de Balie in de serie Stadsleven van Tracy Metz een bijeenkomst over start-ups. Natuurlijk kwam daar het Marineterrein voorbij en met name Oscar Kneppers van Rockstart had daar zo zijn mening over. Hij is zeer teleurgesteld dat het hele terrein niet volledig volgeplempt (zo zegt hij het zelf) gaat worden met bedrijfsgebouwen voor startups. Neelie Kroes van StartupDelta heeft de moed opgegeven en hij ziet het als een gemiste kans. 
Hoewel hij zelf vind dat je dat soort bedrijfjes in principe beter over het stadscentrum kunt verspreiden had hij het wel 'een mooi statement' gevonden als dit unieke stukje Amsterdam hiervoor zou worden opgeofferd. Wat mij betreft sprak er vooral gulzigheid uit, maar dat kun je hem ook niet helemaal kwalijk nemen. Iedereen die het terrein voor de eerste keer betreedt projecteert er gelijk zijn eigen toekomstdroom op. Dan kun je de realiteit en de omgeving wel eens uit het oog verliezen...



Video: debalieTV

Blogarchief