Vlees eten van een levende kip op het Marineterrein

Vorige week opende op het Marineterrein Nemo De Studio. Een dependance van NEMO voor volwassenen.

Erg mooi vormgegeven. Vooral de afdeling kweekvlees is indrukwekkend met originele ideeën over vleesconsumptie in de toekomst. Bijvoorbeeld het concept dat je vlees van een levende kip zou kunnen opkweken en consumeren!

Hieronder een artikel uit het Parool over de tentoonstelling Voedsel van Morgen:

-----------------------------------------------------------------------------------------------

Nemo opent dependance voor volwassenen: ‘Meer ruimte voor diepgang’

Parool, 10 juli 2019

Nemo is niet langer exclusief voor kinderen. 

De gehele 900 vierkante meter van de voormalige gymzaal van Defensie op het Marineterrein is gewijd aan de tentoonstelling Voedsel van morgen; de eerste expositie van Nemo De Studio die zich alleen op volwassenen richt.De tentoostelling is ingericht door voedselontwerper Chloé Rutzerveld (26).

“Een sprinkhaan eten is niet praktisch,” zegt Rutzerveld als ze een voorbeeld van toekomstvoedsel laat zien. “Ik moet de vleugels eraf pellen en sommige delen zijn hard. Maar wat als we net als plofkippen plofinsecten gaan kweken en doorfokken? Zoals deze. Kijk, het is net een worstje, dat kun je zo opeten of opensnijden als een frikandel en vullen.”

De plofsprinkhaan – het voorvoegsel verwijst bewust naar de beruchte fabriekskip – zou zomaar dé snack van 2030 kunnen worden. Net als de plofcicade – die lijkt op een avocado en smaakt naar asperges en aardappel – kweekvlees of koeienmelk waar geen koe aan te pas is gekomen.

Net als in het ‘traditionele’ museum in het markante groene gebouw op het Oosterdok draait het in de dependance om een maatschappelijk thema dat wordt gecombineerd met technologie en wetenschap. “Het moet allemaal begrijpelijk en toegankelijk zijn,” zegt Carolien Oey van Nemo.

Wat het verschil is met het oorspronkelijke Nemo? Oey: “In het familiemuseum mag je overal aan zitten en niets kan kapot. Dat is hier wel anders. En hier is meer ruimte voor diepgang.”

Aan de hand van de thema’s, dierlijk, plantaardig en functioneel, worden bezoekers door de kleurrijke ruimte geleid. Maar niet voor ze langs de meterslange muur met antwoord op dé hoofdvraag zijn gelopen: waarom worden zo veel alternatieven bedacht om ons van ons huidige voedingspatroon af te laten wijken? En zijn die überhaupt nodig?

Uitdagende expositie

Het korte antwoord op die laatste vraag is ja. “Als we in dit tempo en op deze manier blijven consumeren, hebben we nog minimaal twee andere aardes nodig,” zegt Rutzerveld die de door Sjoerd Koopmans vormgegeven tentoonstelling samen met Tanja Koning heeft samengesteld.

De jonge wetenschapper studeerde cum laude af aan de Technische Universiteit Eindhoven. Ze ontwierp nieuwe voedselconcepten, veroverde een plek in de top 3 in de lijst met honderd ‘food change makers’ en schreef een boek over hoe technologie ons eten in de toekomst kan veranderen.

Begin februari pitchte ze haar idee voor de expositie. “Half februari zijn we begonnen met alles tot in detail uitwerken,” zegt Rutzerveld die met haar tentoonstelling mensen wil uitdagen en ze wil laten zien wat er allemaal mogelijk is.

Ze vindt het ironisch dat iedereen weet dat we ons voedingspatroon moeten veranderen terwijl tegelijkertijd niemand bereid is iets op te offeren. “We zijn verwend en willen vooral lang tafelen en bourgondisch eten terwijl vegetarisch eten al hartstikke haalbaar is.”

Bijtanken

In een hoek van de tentoonstelling staan tien gerechten uitgestald met alternatieven voor vlees. De wetenschapper is echter alweer een stap verder en denkt na over zo functioneel mogelijk eten. “Het zou fantastisch zijn als je aan een vingerafdruk kunt zien wat je lichaam precies nodig heeft om dat vervolgens bij te tanken. Een soort tankstation voor mensen.”

Maakt dat je intelligenter? “Sowieso. Er is een overduidelijk verband tussen je mentale gezondheid en voeding.”

Zo ver is de technologie nog niet, al experimenteerde filmmaker Matthijs Diederiks er wel mee: een jaar lang leefde hij op enkel poeder en shakes om te ontdekken wat dat met zijn lichaam en leven zou doen. Hij maakte er een documentaire over die in Nemo wordt vertoond.

Hoewel de expositie voor volwassenen inderdaad een stuk minder interactief is dan we van Nemo gewend zijn, is er nog steeds genoeg te doen: zintuigen testen door smaken te horen en te voelen bijvoorbeeld, er is een heuse snackmuur waar functioneel eten uit getrokken (en gegeten) kan worden en voor wie graag z’n tanden in insecten zet: ook dat is mogelijk. 

Foto's Blog Marineterrein

Proeftuin op het Marineterrein

Olifantenpaadjes
Langzaamaan wordt het Marineterrein groener en groener. Vorig jaar al werden de paden op de Voorwerf weggehaald. Daarvoor in de plaats kwam gras. De bedoeling was het creëren van een grote groene ruimte waarin als vanzelf olifantenpaadjes zouden ontstaan. Dat ging op twee punten mis.
Ten eerste was de zomer van 2018 onverbiddelijk. Het ingezaaide gras sloeg door de extreme droogte niet aan en de gigantische toeloop van nieuwe bezoekers naar het terrein maakte het er al niet beter op.
Ten tweede had men blijkbaar niet in de gaten dat de weggehaalde paden daar niet voor niets lagen. Ze verbonden op de meest logische manier de verschillende onderdelen van de Voorwerf. Bezoekers en huurders bleven via dezelfde routes het gras bewandelen. De oude paden bleven op die manier gewoon zichtbaar.
De verbinding tussen de oude poort en de haven heeft men nu toch maar afgesloten met een plantsoen. Geen olifantenpaadjes meer dus. Innoveren gaat met vallen en opstaan.

Proeftuin
Vorige week is een deel van de parkeerplaatsen tussen de gebouwen op pootjes aan de Westkade vervangen door groen. Er zijn schuine vakken tussen de stenen gezaagd en naar het schijnt zit het onder de oppervlakte vol met technologisch vernuft. Ze zijn zelfs aangesloten op het internet!
Enkele vakken zijn bedoeld als testveld voor de studenten van het AMS institute dat in een van de gebouwen is neergestreken. Men noemt dit ook wel een Living Lab. Ben ik een oude sok als ik me afvraag of dat hetzelfde is als een proeftuin?
En al is de gekozen beplanting wat saai, het ziet er in ieder geval een stuk beter uit dan stilstaand blik.

Helikopterlandplaats Marineterrein en mijnenjager in Dijksgracht

Lees ook:
*  Defensie blijkt met komst mijnenjager toch weer piketpalen te slaan op Marineterrein
*  Koude oorlog tussen Republiek Amsterdam en Ministerie van Defensie: wie gaat er winnen op het Marineterrein?

Defensie blijkt met komst mijnenjager toch weer piketpalen te slaan op Marineterrein

Vorige week konden we al zien dat de mijnenjager Hellevoetsluis, aangemeerd werd langs het Marineterrein. Gisteren wist het Noordhollands Dagblad te melden dat het schip een rol gaat spelen in het opleidingsprogramma van het Defensity College. Werkstudenten volgen daarbij een deel van hun opleiding op het Marineterrein.

Het faciliteren van deze opleiding op het terrein gaat in tegen eerdere afspraken en komt ook niet voor in de recente argumenten van Defensie waarom het noodzakelijk zou zijn om op dit stukje Amsterdam een marinekazerne aan te houden. Het wordt steeds duidelijker dat de bangmakerij met terrorismedreigingen en dergelijke wel eens een smoesje zou kunnen zijn om niet te hoeven vertrekken.

Waar wethouder Kock eerder ontkende dat de vernieuwing van de cateringfaciliteiten in het evenementengebouw een vorm van het slaan van piketpalen was ("het gaat slechts om een nieuwe vaatwasser"), kan hij dit statement van de krijgsmacht toch niet wegwuiven. Een actie als deze zal de lopende onderhandelingen tussen de gemeente en het rijk waarschijnlijk weinig goed doen...

Lees hier het artikel uit het Noordhollands Dagblad:

Winter op het Marineterrein

Defensie heeft onlangs toch een nieuw stukje van het Marineterrein vrijgegeven.

Hopelijk is dit het begin van het nakomen van de afspraken uit de bestuursovereenkomst.

Ondertussen kunnen we het gebouw van Codam eens van een andere kant bekijken.

Programmeerschool Codam Marineterrein in Parool

Vandaag verscheen een artikel in Het Parool over de nieuwe (gratis) programmeeropleiding Codam die in september op het Marineterrein van start gaat.
Mijn eerdere zorgen over de omstandigheden waarin de leerlingen terecht gaan komen worden enigszins weggenomen doordat men van plan is goed op de psychische toestand van deze jonge mensen te gaan letten:

[...]
Mentale hobbels
Op de campus is een psycholoog die helpt met mentale hobbels. Vigreux maakt zich namelijk zorgen over de jeugd van tegenwoordig. "Je ziet veel burn-outs, ze staan voortdurend onder druk. Wij willen het welzijn van de studenten bewaken."

[...]

Lees hier het volledige artikel: PDF

Lees ook:
*  Visie van nieuwe programmeerschool Codam op lesgebouw Marineterrein
*  Meer vrouwen in tech door programmeerschool Codam op Marineterrein?

Visie van nieuwe programmeerschool Codam op lesgebouw Marineterrein

Codam
In september start er op het Marineterrein een nieuwe opleiding naar Frans voorbeeld.
In een lesgebouw dat nu nog achter de defensie-hekken verborgen ligt begint dan een programmeerschool waarvoor geen vooropleiding of collegegeld nodig is. Codam, zoals de opleiding gaat heten, zal 24 uur per dag voor de leerlingen geopend zijn.

Bak beton
Maar is dat lesgebouw ook een mooi gebouw?
Niet iedereen is gecharmeerd van de vele jaren-zestig-gebouwen op het Marineterrein. Ik ben hierin wat milder en wil wel bekennen dat ik bijvoorbeeld het Congresgebouw dat in het midden van het terrein staat, zou het zijn oorspronkelijke staat zijn gebleven, ronduit schitterend vind.
Waardering voor specifieke tijdgebonden architectuur komt soms pas na vele decennia op gang. De jaren-tachtig-architectuur van het lesgebouw waarin Codam zich zal vestigen kan mijn waardering (nog) niet wegdragen. De mensen van Codam blijkbaar ook niet, want op hun website schittert een artist-impression die deze bak beton wel heel erg leuk opkalefatert. Opvallend genoeg zijn er houten frames als toevoeging aan de bestaande bouw ingetekend. Net als bij gebouw 027E dat al eerder dankzij het ontwerp van Bureau SLA zeer mooi ontworpen houten zonweringen kreeg.

Renderporn
Wat krijgen we door Codam voorgeschoteld? Een mooi kikkerperspectief, blauwe lucht (vooruit, met enkele wolkjes), hippe vogels voor de deur (maar liefst 2 skateboards!) en een paarse dot bloemen in het sappige gras. 'Renderporn' heet zoiets. Een lokkertje voor de studenten. 
Maar dat heeft zo'n opleiding natuurlijk helemaal niet nodig. Ik denk dat de talenten vanzelf toe zullen stromen. Al zouden ze in een vochtige kelder aan de slag moeten. Omarm de lelijkheid!
Luistertip voor verblijf in dit gebouw: Programming - Inhalt

Foto 1: lesgebouw in de huidige staat.
Foto 2: impressie van Codam.
Daaronder nog wat foto's van het huidige lesgebouw.
Klik op de foto's om ze te vergroten.

Programmeerschool op Marineterrein - vooropleiding niet vereist

Uit de Volkskrant (9-3-2018):

Collegegeld en vooropleiding zijn niet nodig; wel talent, creativiteit en doorzettingsvermogen. 

Op het voormalige marineterrein in Amsterdam verrijst de ideële ict-school Codam van TomTom-topvrouw Corinne Vigreux.

Gratis opleiding programmeren
Corinne Vigreux ziet het helemaal voor zich. Met elan schetst de Nederlands-Franse topvrouw van TomTom, een van de marktleiders in navigatiesystemen, haar droom: lichte ruimten met in totaal driehonderd werkplekken, allemaal voorzien van de allernieuwste Apple-hardware. Aan de muren hoogwaardige kunst. En overal in het gebouw jongeren die in het huidige systeem geen kans krijgen, maar op het Codam gratis een opleiding programmeren volgen.

Voordat het zover is, moet er nog aardig wat water door de Amstel stromen. De gedroomde plek is nu nog een anoniem, onooglijk gebouw op het Marineterrein in hartje Amsterdam. Gelige bakstenen, kleine ramen, jarentachtig-treurnis achter grote stalen hekken, bij de marine in functie als lesgebouw. Zodra die hier zijn biezen heeft gepakt, zullen half maart de ingrijpende verbouwingen beginnen waarna in september een gloednieuwe school haar deuren opent.

Hier zullen jongeren in een jaar of drie leren programmeren en samenwerken om vervolgens uit te vliegen naar de Googles - of TomToms - van deze wereld. Vooropleiding noch collegegeld is vereist en de onderwijsmethode is onorthodox. De benodigde miljoenen komen van de ideële stichting van Vigreux, die ze in 2005 oprichtte met het geld dat binnen stroomde met de beursgang van TomTom.

Een van de doelstellingen van de stichting is het helpen van kansarme jongeren. Eerder al steunde de van oorsprong Française projecten met dat doel in Engeland en Frankrijk, maar ook in Amsterdam is er werk aan de winkel, beseft ze. Vigreux: 'Er is hier een nijpend tekort aan ict-specialisten en jongeren moeten worden opgeleid in programmeren.'

Vigreux deed het idee voor Codam op in Parijs, toen ze in 2014 een bezoek bracht aan École 42, een door de Franse telecommiljardair Xavier Niel opgerichte school waar jongeren leren coderen. In niets lijkt de school op gewone opleidingen: docenten of boeken zijn er niet. De leerlingen leren door opdrachten uit te voeren en door samen te werken.

Vigreux verwierf een licentie van École 42 voor het gebruik van het concept en het curriculum. Daarna kwam ze in contact met Liesbeth Jansen, directeur van Bureau Marineterrein Amsterdam. Die heeft de opdracht het terrein in te richten nu defensie zich terugtrekt. Het is een raar stuk grond: niet in eigendom van de gemeente, maar van het Rijk. Dure grond ook. De school past daar perfect in, zegt Jansen. 'Natuurlijk zou je het terrein ook kunnen gebruiken voor woningen, maar dat is kortetermijndenken. We hebben nu de mogelijkheid een plek te maken waar we dingen kunnen uitproberen en waar creativiteit ontstaat. De stad heeft behoefte aan dit soort plekken.'

Plekken waar mensen zonder diploma binnenkomen en met een ticket to the future vandaan gaan, vult Vigreux aan. Ze verwijst naar het Parijse voorbeeld, waar de eerste lichting studenten inmiddels aan het werk is.

Verschillen met de oer-École 42 zijn er ook. Op de Parijse school is slechts 10 procent vrouw is. Vigreux wil dat in Nederland optrekken naar maar liefst 50 procent. 'Het is hard nodig het vak programmeren uit de mannenhoek te halen. Onze toekomst moet geschreven worden door mannen én vrouwen.'

Op Codam is iedereen welkom, maar Vigreux hoopt vooral jongeren aan te trekken die nooit zo'n kans zouden krijgen. 'Het is onzin dat iedereen gelijke kansen heeft. Ik hoop dat een beetje te beïnvloeden. Je kunt op deze manier het leven van iemand blijvend veranderen.'

De toelatingsdrempel wordt bewust laag gehouden. 'Iedereen kan zich aanmelden, ook mensen die nog nooit één letter hebben geprogrammeerd.' De toelatingsprocedure is echter streng: het begint met online-intelligentie- en logicatestjes die bepalen wie door mag naar de volgende ronde.

In deze ronde moeten de toekomstige leerlingen een maand lang opdrachten uitvoeren, waarna ongeveer één op de drie overblijft om de opleiding te volgen. Logisch denkvermogen, creativiteit en doorzettingsvermogen staan daarbij voorop.

Vigreux hoopt hiermee ook studenten binnen te halen bij wie het bestaande onderwijssysteem niet werkt. Naast de kunst van het programmeren, zijn de onderlinge samenwerking en de flexibiliteit essentieel, betoogt Vigreux. Dit komt immers ook in het werkzame leven van pas.

Vigreux: 'Ik geloof voor deze groep niet in boeken en systemen en het volpompen met kennis. Ze leren door gewoon te doen. In deze snel digitaler wordende wereld hebben we die mensen hard nodig.' Om dat voor elkaar te krijgen, zal de ruim 2.000 vierkante meter van het Codam-gebouw zeven dagen per week beschikbaar zijn, 24 uur per dag.

Uiteindelijk moet de school ook zonder de miljoenen van Vigreux kunnen draaien, bijvoorbeeld door bijdragen van de bedrijven die de studenten gaan afnemen. Vigreux belooft de komende pakweg vijf jaar haar nek financieel uit te steken om het van de grond te krijgen. Vanaf april hebben belangstellenden toegang tot de onlinetesten. In september dit jaar zullen de eerste 250 studenten daadwerkelijk beginnen met hun lessen.

Principenota over toekomst Marineterrein is rond - College van Burgemeester en wethouders akkoord

Principenota zonder brede blik
Vandaag werd dan eindelijk de langverwachte Principenota over de toekomst van het Marineterrein gepubliceerd. Voor wat ik zo snel heb kunnen lezen ziet het er op onderdelen redelijk positief uit. Het enige probleem is dat er weinig visie uit spreekt. Er is bijna niet met een bredere blik naar geheel Kattenburg of daarbuiten gekeken. De nota blijft steken op een vrij economische kijk op de 13 hectare achter de muur. Veel bedrijvigheid en vooralsnog weinig voorzieningen en woningen in de mix. 
De bestaande woonfunctie van Oostelijk Kattenburg blijft slechts dat en het Marineterrein 'sluit daar met een eigen karakteristiek op aan'. Creatief taalgebruik, maar er staat eigenlijk dat de werkelijke integratie van de twee delen, inclusief een plan voor de nu problematische snelweg die er tussendoor loopt, niet echt in de planning zit.
Maar dit is pas de basis, dus wie weet komt er meer visie tot uiting in de Nota van Uitgangspunten. Probleem van zo'n vaag begin is natuurlijk wel dat iedere betrokkene er zijn of haar speerpunt uitpikt en de boel nog meer verwaterd kan raken.

Opvallende punten
Dit zijn voor mij de meest in het oog springende voorstellen:

• De 50/50 verhouding blijft gehandhaafd. Dat wil zeggen dat slechts 50% van de oppervlakte bebouwd zal worden. 
• Geen groot park, maar het huidige parkje op de Voorwerf blijft en verder wat 'pocketparks'.
• Er komt voornamelijk ruimte voor innovatieve bedrijven, onderwijs en wetenschap. Daarnaast is er ook wat ruimte voor culturele en maatschappelijke voorzieningen.
• Een klein gedeelte reserveren voor woningen.
• Het terrein wordt autovrij.
• Veel openbare sportvoorzieningen.
• De muur blijft grotendeels staan, maar kan overbouwd of plaatselijk doorgebroken worden.

Startpunt naar meer?
Ik mis dus een bredere visie met een integrale kijk op wat Kattenburg, de andere Oostelijke Eilanden en de stad als geheel nodig heeft (zoals aanpak Kattenburgerstraat en een algehele energietransitie), maar ik vind het een redelijk positief startpunt.
Later meer!

Download de Principenota hier: Principenota-Marineterrein-Amsterdam (pdf)

Wie bepaalt de toekomst van het Marineterrein?

Op dit moment is het Marineterrein nog in eigendom van de overheid. Het Rijks Vastgoed Bedrijf bepaalt wat er tot aan de geplande verkoop mee gebeurt. Praktisch wordt dit vormgegeven in een samenwerkingsverband tussen de Rijksoverheid en de gemeente Amsterdam: Bureau Marineterrein.

Beleidsstukken
Er is al een strategienota, een bestuursovereenkomst en een advies van het College van Rijksadviseurs. De laatste maanden heeft het Bureau in samenwerking met verschillende externe partijen gewerkt aan een Nota van Uitgangspunten. Deze schijnt af te zijn (Update 18-2: dit bleek niet te kloppen. Zie reactie Bureau Marineterrein onderaan dit artikel), maar zal eerst aan de (nieuwe) minister (Plasterk) en Burgemeester en Wethouders worden voorgelegd voordat dit document openbaar wordt gemaakt. [Update 18-2: zie reactie hierop door Bureau Marineterrein onderaan artikel.] Dat laatste staat gepland voor juli 2017, maar een lange formatie met waarschijnlijk wéér een nieuwe minister zou nog wel eens roet in het eten kunnen gooien.
Deze publicatie zal het startschot zijn van flink debat, want dan is er een visie waar iedereen wat van kan vinden.
En dan moet er natuurlijk nog een omgevingsplan (de nieuwe vorm van wat nu een bestemmingsplan heet) voor het Marineterrein worden opgesteld. Dit zal waarschijnlijk een van de eerste omgevingsplannen worden na de invoering van de nieuwe omgevingswet in 2019. Een uitdaging voor politici, ambtenaren en burgers. Maar ook als er nog voor 2019 een ouderwets bestemmingsplan wordt opgesteld adviseert de rijksoverheid dit te doen in de geest van de nieuwe richtlijnen.

Omgevingswet 
Door de nieuwe wet zullen verantwoordelijkheden ten aanzien van de openbare ruimte deels verschuiven van de overheid naar bedrijven en - let op - burgers! Hoe dit gaat uitpakken is nog koffiedik kijken, maar verschillende deskundigen zien meer ruimte voor burgerinitiatieven. 
Ik ben sowieso al vrij pessimistisch als het om bestuurlijke inbreng van burgers gaat, maar ook het Sociaal en Cultureel Planbureau waarschuwt in een vuistdik essay voor een al te rooskleurig beeld van burgerparticipatie in de nieuwe situatie. 
Ook in een 'gelijkwaardig speelveld' (sorry voor de ambtenarenlingo) tussen overheid, bedrijfsleven en burgers zullen er winnaars en verliezers zijn. De verwachting dat we er met elkaar wel uitkomen en allemaal gelukkig en tevreden naar huis gaan is volgens het SCP een illusie. 
Daarnaast vraagt men zich af waar burgers de tijd en vaardigheden vandaan moeten halen. Ruimtelijke ordening is een complexe zaak en door een achterstand in kennis en capaciteit zouden burgers uiteindelijk toch het onderspit kunnen delven tegenover een hoeveelheid professionele deskundigen en commerciële belanghebbenden. 
Het SCP noemt ook nog het gebrek aan een kritische (lokale) pers. In de Amsterdamse situatie is AT5 volledig naar de marge bezuinigd, al doen ze een moedige poging het hoofd boven water te houden. Het Parool is meestal redelijk op de hoogte, maar ook daar is te weinig budget en mankracht om alle zaken écht goed uit te zoeken. Ik noem mijzelf zeker geen journalist, zelfs geen 'burgerjournalist', maar het belang van verzamelen van informatie en het verkrijgen van een transparant beeld van de ontwikkelingen rond het Marineterrein is voor mij zeker een drijfveer bij het bijhouden van dit blog. Het feit dat de Nota van Uitgangspunten bijvoorbeeld (nog) niet aan de buurt is gepresenteerd (zelfs niet mondeling of op hoofdlijnen) 'geeft de burger geen moed'. [Update 18-2: zie reactie hierop door Bureau Marineterrein onderaan artikel.]
Zonder dezelfde uitgangspositie in tijd, middelen en informatie voor alle partijen ziet het SCP in de nieuwe omgevingswet dus niet per se een verbetering ten opzichte van het huidige systeem.

Berlijns project vanuit gemeenschap 
In Berlijn voltrekt zich een voorbeeld van hoe een groep burgers en ondernemers het heft in eigen handen heeft genomen en zo met de herontwikkeling van een flinke lap grond is gestart. Holzmarkt is een project waarbij een Zwitsers pensioenfonds de grond heeft gekocht en vervolgens via een erfpachtstelsel ter beschikking heeft gesteld aan de gemeenschap. De ontwikkeling van het gebied wordt bekostigd vanuit een groep aandeelhouders die ieder een bedrag inleggen, maar waarbij door een ingenieus systeem niemand teveel macht vergaart door zijn of haar investering. Het pensioenfonds ziet zijn voordeel simpel in de investering in grond. Na 50 jaar vervalt de pacht en de groep aandeelhouders schrijven alles af in diezelfde 50 jaar. Er is dus geen pervers winstoogmerk (ik heb overigens niets tegen winst maken, maar dan wel zonder perverse gevolgen).
Hierdoor ontstaat in Berlijn momenteel een schitterend cultuurpark met restaurants, bars en een hotel. Daarnaast komt een soort campus met startups en kleinschalige studentenwoningen. Alles vanuit een duurzame visie met oog voor maatschappelijke belangen. Waarde is hier niet (alleen) gedefinieerd in geld, maar ook in kwaliteit van leven.
Dit project is een voorbeeld van waar de nieuwe Nederlandse omgevingswet in zou kunnen voorzien omdat deze breder kijkt (niet enkel naar 'bestemming' maar ook naar 'omgeving') en ook burgers het initiatief gunt. Ik wil hier niet pleiten voor een zelfde invulling op het Marineterrein als in Berlijn, maar de manier waarop burgers, ondernemers en onderwijsinstellingen daar als gelijkwaardige aandeelhouders zijn georganiseerd en samen met de overheid tot een waardevolle uitkomst komen, is zeker de moeite waard om nader te bekijken.

------------------------------------------------------

Liesbeth Jansen van Bureau Marineterrein heeft op 18 februari 2017 op bovenstaande gereageerd:

Dank voor de interessante analyse. Om een misverstand uit de weg te ruimen: er is nog geen (concept) Nota van Uitgangspunten. Met de bestuurders spreken we ter voorbereiding hierop. Een maatschappelijk proces is onderdeel van het opstellen van de Nota, en zal later in het voorjaar plaatsvinden. Voorafgaand aan de Bestuursovereenkomst (december 2013) tussen Rijk en Gemeente is overigens al een gebiedsconcept vastgesteld (zie de Strategienota), met innovatielab, waterpark en maritieme kracht als centrale thema's. Hiervoor is ook uitgebreid overleg geweest met bewoners, bedrijven, kennisinstellingen en andere Amsterdamse organisaties. Dit gebiedsconcept is nog steeds de basis voor de verdere ontwikkeling. Met vriendelijke groet, Liesbeth Jansen Bureau Marineterrein


Mijn bronnen zaten er blijkbaar enigszins naast. Er is nog geen Nota van Uitgangspunten. Tijdens twee door het Bureau georganiseerde (besloten) bijeenkomsten wilde men vooral iets over de voortgang van het proces vertellen.
Fijn om te horen dat er later in het voorjaar nog mogelijkheden zijn voor het inbrengen van (nieuwe?) zienswijzen door burgers. Zo interpreteer ik tenminste 'een maatschappelijk proces'. Ook is het goed om te horen dat het gebiedsconcept nog steeds als basis geldt. Dit kan de angst die velen in de buurt hebben dat het terrein (door een grote projectontwikkelaar) onder een hoge bebouwingsdichtheid wordt volgezet wegnemen.
  

Foto's uit jaren zestig van lesgebouwen TOKM op Marineterrein

Alan Turingschool wint Amsterdamse schoolprijs en wil naar Marineterrein

Vanaf het moment dat Neelie Kroes in De Wereld Draait Door het Marineterrein claimde als startup-centrum van Nederland, is deze wens telkens weer als een voldongen feit gepresenteerd door personen en organisaties die hier belang bij hebben. Zelfs de gemeenteraad van Amsterdam voelde op een gegeven moment de hete adem in de nek van deze zichzelf telkens opnieuw opblazende proefballon.
Afgelopen jaar schreef de gemeente een wedstrijd uit voor vernieuwende schoolconcepten. Maar liefst 124 initiatieven werden beoordeeld en 4 scholen krijgen nu steun om ook daadwerkelijk te starten. Zo ook de Alan Turingschool. En ze willen zich vestigen op het Marineterrein.

Uit het juryrapport:

Alan Turing – VVE/PO/VO
De ouders en onderwijsmensen achter de Alan Turingschool vinden dat het onderwijs beter
kan en moet. Het huidige onderwijs sluit onvoldoende aan op de technologische en
maatschappelijke ontwikkelingen en voegt te weinig waarde toe. Dit geldt voor moeilijker
lerende kinderen, of kinderen die in bepaalde vakken zwak zijn en in andere sterk, maar ook
voor de zeer getalenteerde leerlingen. Gebaseerd op Alan Turing. Hij stond aan de basis van
de kunstmatige intelligentie en beschikte over een unieke combinatie van eigenschappen
die wij als leidraad nemen voor wat wij onze leerlingen willen bijbrengen: rekenen en taal,
logica, nieuwsgierig denken, abstract denken, inventiviteit, creativiteit, makervaardigheden,
kennisvakken, gezondheid en sport, doorzettingsvermogen en het
vermogen goed met anderen samen te werken.
Vernieuwen betekent vooral: anders organiseren. Dat doen wij aan de hand van de
nieuwste wetenschappelijke inzichten omtrent excellent onderwijs, dat bovendien gelijke
kansen creëert voor kinderen uit verschillende sociale klassen. Zo biedt de Alan
Turingschool een traploze overgang van primair naar voortgezet onderwijs, die een kind op
zijn eigen snelheid kan maken. Daarnaast willen we een school zijn die beter aansluit op het
leven van een druk gezin. De Alan Turingschool is een integraal kindcentrum, open van 8 tot
18 uur, 45 weken per jaar, waar ruimte is voor verlengde schooltijd, huiswerk en
ontspanning. Vier ambities staan centraal: foutloos rekenen, schrijven en lezen; denkende
doeners; breed opgeleide wereldburgers, gezondheid
Verwacht startjaar: schooljaar 2018-2019
Schoolgrootte: onduidelijk
Locatie: Marine terrein (Centrum)
De Alan Turingschool heeft een intentieverklaring met ASKO over verdere samenwerking Initiatiefnemer: Fleur Gribnau

Beetje jammer van de overbodige spatie in Marineterrein. Maar ja, zelfs het Rijksmuseum heet tegenwoordig RIJKSSPATIEMUSEUM...
De reden voor de school om zich op het Marineterrein te willen vestigen is de aanwezigheid van startups en creatieve bedrijven. Hierdoor zou een soort uitwisseling van kennis moeten ontstaan.
Punt is natuurlijk dat nog lang niet zeker is of er een substantiële startup-community gaat blijven als het terrein uiteindelijk ontwikkeld gaat worden. Neelie Kroes heeft het allang niet meer over het Marineterrein en enkel andere startup-goeroes claimen het terrein nog steeds mede in haar naam. De school zou zich natuurlijk uitstekend op tijdelijke basis in één van de binnenkort leegkomende gebouwen kunnen vestigen, maar een definitieve plek lijkt me in dit stadium een wat voorbarige wens. De huidige (vooralsnog tijdelijke) huurders hebben niet voor niets een beperkte huurperiode gekregen van de Rijksoverheid, die de panden op dit moment nog in bezit heeft en verhuurt. 

Het Parool over de Alan Turingschool:

ALAN TURINGSCHOOL Abstract denken en inventiviteit Het liefst zouden de mensen achter de Alan Turingschool een gebouw op het Marineterrein krijgen. Tussen de creatieve ondernemers die hier gevestigd zitten past hun school, geïnspireerd op de getalenteerde wetenschapper Alan Turing, uitstekend. Leerlingen van 4 tot 18 jaar kunnen er straks terecht voor onderwijs dat aansluit bij de technologische vernieuwingen van onze moderne wereld. Hierbij ligt de nadruk op het ontwikkelen van je talenten langs kernthema's als rekenen en taal, logica, nieuwsgierig denken, abstract denken en inventiviteit. "Bovendien bieden we een traploze overgang van basis- naar voortgezet onderwijs, die elk kind op zijn eigen tempo kan maken," zegt schoolmaker Martin Bootsma. Een integraal kindcentrum moet de school worden, waar kinderen het hele jaar door terechtkunnen voor onderwijs en buitenschoolse activiteiten. Of dat onder eigen of andermans bestuur zal zijn, is nog niet duidelijk. Momenteel zijn er gesprekken gaande met het katholieke en oecumenische schoolbestuur ASKO. Bootsma: "We houden alle opties open." Wanneer wil hij de eerste leerlingen ontvangen? "Als het aan mij ligt in 2016 al, maar dat is wellicht wat optimistisch. Augustus 2017 zou ook een heel mooi moment zijn."

UPDATE: De school vestigt zich toch niet op het Marineterrein, maar gaat een samenwerking aan met basisschool De Pool op Wittenburg, onderdeel van de ASKO-groep.