Creëer Museumkwartier aan het IJ waar het begon
OPINIE - Volkskrant 23-12-2015
Museum Amsterdam en Scheepvaartmuseum samen aan het IJ bieden een mooie kans het dna van Amsterdam te beleven.
Door: Kees Van Twist, oud-directeur Groninger Museum, bestuurder Ned. Museum Vereniging
Met de benoeming van Judikje Kiers als de nieuwe directeur van het Amsterdam Museum zijn twee felicitaties op hun plaats. Allereerst een felicitatie aan het adres van Judikje Kiers zelf. Haar wordt een bijzondere uitdaging geboden te gaan werken aan het vinden van een nieuwe locatie voor het Amsterdam Museum. Het kruip-door-sluip-doormuseum ingeklemd tussen Kalverstraat en Nieuwezijds Voorburgwal is toe aan een betere locatie. Niet voor niets zijn de schuttersstukken tijdelijk ondergebracht bij de Hermitage aan de Amstel.
Het mooiste is natuurlijk om dat dan op een plek te tonen waar de geschiedenis van Amsterdam als zeevarende natie ook werkelijk begon
De gemeente Amsterdam mag zichzelf feliciteren. Met de benoeming van Judikje Kiers heeft zij een directeur gevonden die echt een museumvrouw is, die houdt van musea, kennis heeft van museumcollecties en van de geschiedenis van Amsterdam. De benoeming en de opdracht die haar zijn gegeven, bieden een uitgelezen kans om het complete verhaal van de Gouden Eeuw en de ontwikkeling van Amsterdam vorm te geven in een nieuwe omgeving.
Vorige week kondigde de directeur van het Scheepvaartmuseum haar vertrek aan. Na een grootscheepse verbouwing en een aanvankelijk succes zal na een teruggang in de bezoekersaantallen een gedegen heroriëntatie op de invulling van dit museum aan de orde moeten zijn. Een heroriëntatie die naar ik hoop meer recht zal doen aan de collectie van het Scheepvaartmuseum en aan de betekenis van de haven en de zeevaart voor de ontwikkeling van de stad Amsterdam.
Dat pleit er voor om de ontwikkeling van beide musea in samenhang te bezien. We kennen inmiddels het kunstkwartier rond het Museumplein met het Stedelijk Museum, het Van Gogh en het Rijksmuseum, en er wordt gewerkt aan de versterking en samenwerking van de instellingen binnen het Joods Cultureel Kwartier, met het Joods Historisch Museum, de Portugees-Israelische Synagoge en het indrukwekkende monument van de Hollandsche Schouwburg.
Verrijking van cultureel aanbod
Wat zou het een verrijking van het culturele aanbod in Amsterdam kunnen zijn wanneer ook het verhaal van de ontwikkeling van de stad Amsterdam, met de daarbij zo belangrijke betekenis van de haven en de zeevaart, als een geheel getoond zou gaan worden. Met bijzondere aandacht voor de Gouden Eeuw.
Het mooiste is natuurlijk om dat dan op een plek te tonen waar de geschiedenis van Amsterdam als zeevarende natie ook werkelijk begon, namelijk aan het IJ. In of naast het gebouw waar ooit de zeelieden en de kooplieden van Amsterdam vertrokken, vanuit 's lands zeemagazijn, in 1656 gebouwd door Daniel Stalpaert. Op diezelfde plek was jarenlang het Marine-etablissement gevestigd, maar dat is inmiddels verdwenen en er wordt nu nagedacht over een herbestemming van deze locatie met meer en minder historische panden.
Het ontwikkelen van een Museumkwartier aan het IJ zou bovendien aan de behoefte tegemoet gekomen om de nog steeds toenemende toeristenstroom naar Amsterdam beter te verdelen over de verschillende buurten. Samenhang en de directe nabijheid, en mischien wel samenvoeging van het Museum Amsterdam en het Scheepvaartmuseum op een logische en aantrekkelijke plek voor toeristen, bieden een mooie kans het dna van Amsterdam op een bijzondere manier te beleven.
Feestlocatie
Ook biedt het de mogelijkheid voor het Scheepvaartmuseum om zijn imago als feestlocatie bij te stellen, en zich als het centrum te tonen waar de rol van Amsterdam in de wereld wordt bestudeerd en gepresenteerd en waar ook het bedrijfsleven in Amsterdam zich graag toont aan de wereld, staande in de traditie en geschiedenis waar het ooit als zeevarende natie groot door is geworden. En wellicht, wellicht kan dan ook het dak eraf, het glazen plafond van het huidige Scheepvaartmuseum, zodat de elementen wind, zon en regen weer vrij spel kunnen krijgen.
Onder de voortvarende leiding van de nieuwe directeur van het Amsterdam Museum, die bewezen heeft met haar museum Ons' Lieve Heer op Solder dat ze zowel van musea als van Amsterdam houdt, kan een Museumkwartier aan het IJ, een nieuw 'museum van de Gouden Eeuw', waarin het Scheepvaartmuseum en het Amsterdam Museum sterk met elkaar zijn verbonden, een mooie en succesvolle toevoeging zijn aan het museale aanbod in de stad.
