Muur langs Marineterrein binnenkort eindelijk weer vrij van 'kunst'

Eerder schreef ik al over het in mijn ogen compleet mislukte kunstproject langs de muur van het Marineterrein. In het kader van het EU-voorzitterschap van Nederland heeft een stel kunstenaars een half jaar lang een vrijbrief gekregen om de muur op de Kattenburgerstraat te gebruiken als canvas voor hun ideeën over de EU. Het leverde voornamelijk een rommelige, kwalitatief ondermaatse bende op. Lelijke steigers, zogenaamd protest van burgers, wapperend landbouwplastic, isolatiedekens als vlaggen, een schommel, een paar planten in het grasperk, enz... Enkel de fototentoonstellingen waren nog van enig niveau, maar vanwege de bedroevende opstelling waren deze voor voorbijgangers niet goed te zien. Maar er is heugelijk nieuws! De New Europeans zoals het groepje 'creatieven' zich noemt gaan vertrekken. Men was van plan de troep achter te laten (!!!) omdat men dacht dat de buurt dat wel zou willen, zo'n mooie bijdrage aan de openbare ruimte. Maar daar is gelukkig een stokje voor gestoken.

Komende vrijdag (24 juni) geven ze een afscheidsfeestje. We zwaaien ze graag uit! Wat een armoe...

Cultureel EU-gerommel langs muur Marineterrein

Na drie maanden wordt het eens tijd om het culturele programma rond het Nederlands voorzitterschap van de EU te evalueren.
Ik beperk me hier tot de fysieke objecten en activiteiten rond het Marineterrein. 

Aanbesteding
Vorig jaar werd na een aanbestedingsprocedure de opdracht voor het cultureel programma gegund aan Marjo van Schaik Projectmanagement & Coaching.
Het programma omvat activiteiten in alle lidstaten en in Brussel, maar ook rond het Marineterrein; immers de centrale vergaderplek in de eerste helft van 2016 waarin Nederlander voorzitter is.
Budget: maar liefst 1,5 miljoen euro.
Welk gedeelte daarvan in Amsterdam wordt besteed is mij overigens niet bekend.
Na de gunning verscheen er een ronkende folder met de aangekondigde activiteiten.
Uit de folder:

"Verdeeld over 182 dagen vergaderen binnen de muren van het Marine Etablissement ruim 23.000 ambtenaren over de toekomst van Europa. Dat ook hierbuiten veel ideeën leven over toekomstig Europa wordt zichtbaar gemaakt met The Wall. The Wall bevestigt niet de ommuring van het Marine Etablissement maar slecht deze juist. The Wall verbindt binnen en buiten, reflecteert op de politieke actualiteit, biedt een doorkijk op de vergaderwereld en verbindt deze met de maatschappelijke realiteit van Europa. Actuele thema’s worden vanuit Europees perspectief belicht door documentairemakers, kunstenaars, journalisten, schrijvers, dichters, videokunstenaars, cartoonisten en fotografen maar ook gewone burgers kunnen reageren. The Wall geeft zicht op het kloppende hart van Europa. Met een digitale component in de vorm van een videoscherm en een zich steeds uitbreidende fysieke component groeit er, naast de bestaande muur die het vergaderterrein scheidt van de straat, een zich steeds verder uitbreidende ‘muurkrant’.
[...]The Wall heeft een fysieke en een digitale component. Naast het videoscherm waarop het online magazine te volgen is, wordt er een fysieke ‘muurkrant’ gebouwd die de openbare ruimte bij het MEA vult. Een of meerdere redacteuren houden zich speciaal met dit onderdeel bezig. De opdracht aan hen kan simpelweg zijn dat gedurende die maand een aantal strekkende meters aan of rond de muur binnen dat thema gemaakt dienen te worden door op het thema geselecteerde beeldende kunstenaars. De groei van de fysieke muur zal een van de vaste rubrieken zijn van de digitale versie."

Fotoserie
Het moet gezegd, de gekozen serie foto's die langs de Kattenburgerstraat hangen zijn van hoge artistieke kwaliteit. De start was wat lauw met de portretten van Robin de Puy. Veel buurtbewoners dachten dat het reclame voor een of ander modemerk was. De series die ze in de Verenigde Staten maakte spreken veel meer tot de verbeelding, maar zijn natuurlijk weinig Europees. De zwart-wit fotografie was daarnaast ook misschien wat grauw voor de maand januari. Maar De Puy heeft ook veel liefhebbers, dus wat mij betreft een goede keuze.
De foto's van Raimond Wouda met de serie scholen in Europa was meteen een kleurrijke opvolger. Mooie selectie en weer goed van toepassing op het thema Europa. De huidige serie van Henk Wildschut met als onderwerp The Jungle in Calais is eigenlijk net te laat natuurlijk, maar was al veel eerder voor deze maand gepland, dus dat zien we door de vingers. Ook hier weer een toepasselijk onderwerp van een gevierd fotograaf.

Armoe troef
Maar dan... De rest... Armoe troef ben ik bang.
Het begon al met de basis van The Wall. Een krakkemikkige houten stellage over de lengte van de gehele muur langs het Marineterrein. Een vooroorlogse steiger met logge betonplaten eronder. Vast niet al te duur, maar ook onnodig omvangrijk en lelijk. De billboards waarop de foto's zijn geplakt zijn op een deel ervan bevestigd, maar waarom de rest van de stellage er staat is onduidelijk. Misschien was hier nog van alles gepland, maar is het er (nog) niet van gekomen...
Dan het gedeelte bij de ingang aan de Voorwerf. Witte containers, een podium en een videoscherm. De containers zijn niet meer dan dat: containers. Dit benadrukt dan wel weer de bouwplaatssfeer die de houten stellage al oproept.
De 'kunst'uitingen die hier plaatsvinden zijn niet op hun plaats, of stellen weinig voor.
Op het videoscherm worden korte documentaires en films vertoont die geen mens bekijkt. Voorbijgangers kijken wat beteuterd naar de beelden als ze er langs lopen. Je moet ook bijna op de rijweg gaan staan om het goed te kunnen zien. Daarnaast maakt het scherm een flink kabaal waar buurtbewoners op Kattenburg niet echt blij mee zijn. Waarom is dit scherm niet op het Marineterrein zelf neergezet met een aantal zitplaatsen op het grasveld voor Pension Homeland? Hier had men wat intimiteit kunnen scheppen waardoor de beelden veel beter tot hun recht waren gekomen dan op een drukke doorgaande weg als de Kattenburgerstraat. Gemiste kans.




Geknutselde krukjes
De rest van het programma tot nu toe:
Een bord met de tekst "asielzoekers zijn okay" (een kennis vroeg zich af welke heisa er van zou komen als hier "joden zijn okay" had gestaan).
Isolatiedekens als vlaggen (verwijzing naar vluchtelingen). Niet echt origineel, maar levert vooral ook een bende op aangezien ze na een dag al uit elkaar vielen...
Zelfgeknutselde krukjes en stoelen.
Een schommel. Het enige dat echt populair is in de buurt. Kinderen maken er veelvuldig gebruik van!
Wat geklieder op een schoolbord.
Een stuk triplex, doeken met foto's van de Kattenburgerstraat (zelfreflectie?) en een geclaimd bloemenperk dat er elk jaar al staat.
En ten slotte de 'Gedoogzone voor Tegenspraak' waar je elke vrijdag wordt geholpen om te demonstreren.

Gemiste kans
Wat ik vooral mis is de 'doorkijk op de vergaderwereld'. Een verbinding komt niet echt tot stand. Dat komt ook doordat de bestaande muur alleen maar breder en dichter is gemaakt. Ik had hier op z'n minst quotes en slogans van Europese politici en ambtenaren verwacht. Verder staat de voorgenoemde folder vol met graffiti-voorbeelden, maar ook die kans is (nog) niet gegrepen. Hier ligt toch een mooie traditie aan protest en bezinning die ook nog eens visueel aantrekkelijk zou kunnen zijn.
Misschien ben ik te vroeg met mijn oordeel en gaan er naast de fotoseries nog meer mooie dingen gebeuren, maar ik hou mijn hart vast.
Ik denk dat de meeste mensen blij zijn als de EU uiteindelijk zijn boeltje gepakt heeft en het Marineterrein zich verder kan ontwikkelen tot een aantrekkelijke plek.

Cultureel programma EU2016 rond Marineterrein geopend

Op maandag 4 januari werd op de Kattenburgerstraat het culturele programma rond het Nederlandse voorzitterschap van de EU geopend door Minister Koenders en Burgemeester Van der Laan.

'The Wall' is een soort vooroorlogse steiger die langs de muur van het Marineterrein is neergezet. Gemaakt van kaal hout met af en toe een billboard. Hierop wordt elke maand een nieuwe serie kunst tentoongesteld. Jammer genoeg blijken de huidige foto's niet geheel waterbestendig. De foto's zakken uit door het vocht en de witte gedeeltes schijnen donker door.
Van der Laan speelde ukelele tijdens de opening. Waarom is niet geheel duidelijk. 

Overigens is er al ophef ontstaan over één van de bijdragen van Robin de Puy die voor de eerste maand foto's van Amsterdammers heeft gemaakt. De Hell's Angels president Daniel Uneputty staat namelijk prominent afgebeeld. Niet iedereen vindt dat iemand als hij op een dergelijk cultureel evenement thuishoort. Maar ook motorclubs hebben tegenwoordig door heel Europa contact met elkaar, dus misschien zijn zij juist wel de 'New Europeans'...



Reportage van AT5 over de opening:

"The Wall" langs het Marineterrein

Video met rondleiding door Europagebouw op Marineterrein

Tijdelijk Europagebouw op Marineterrein operationeel

Artikel over het complex en het EU-voorzitterschap van Nederland in Het Parool:

Kattenburg sober opgetuigd voor Europa
Datum: 26-nov-2015
Bron: Parool

EU-voorzitterschap: Vergaderlocaties in Scheepvaartmuseum en op Marineterrein

Achter de hoge muren van het Marineterrein op Kattenburg vergaderen het komende half jaar de EU-lidstaten als Nederland de EU voorzit. Gisteren was de generale repetitie.
Een demontabel gebouw zet de toon: soberheid is troef als Nederland de eerste helft van 2016 aan de beurt komt om de EU voor te zitten. Waar andere lidstaten met veel vertoon hun land op de kaart zetten, kiest Nederland voor één centrale vergaderplek, in het Scheepvaartmuseum en op het Marineterrein op Kattenburg.
Tot drie keer toe gaat het museum een poosje dicht om, met de prachtig overkoepelde binnentuin, te dienen als decor voor het overleg van de EU-ministers. Daarnaast werd een plek gezocht voor de veel sneller opeenvolgende besprekingen op ambtelijk niveau en het perscentrum. Daarvoor is achter de muren van het Marineterrein een provisorisch congrescentrum opgetrokken.
Maar daarmee moeten we niet denken aan een keet of Portakabin. Het 'Europagebouw' heeft de afmetingen van een voetbalveld en het interieur van een museum. De plafonds zijn acht meter hoog en de inrichting (veel Delfts blauw en 'Dutch design') is wel degelijk bedoeld om Nederland in de etalage te zetten. Alleen aan het meeveren van de vloer is te merken dat dit gebouw niet voor de eeuwigheid bestemd is.
Het begint al bij de entree: een lege hal van zo'n veertig meter. De 'scanstraat' en de andere 'beveiligingsinfrastructuur' moet nog komen. Dat was niet nodig voor de generale repetitie gisteren, toen minister van Buitenlandse Zaken Bert Koenders zijn ambassadeurs had bijeengeroepen voor een conferentie.
Aan de muren in de lange, lange gangen een portrettengalerij waar geen eind aan komt. Het zijn Europeanen uit Nederland en Europeanen in Nederland - van Willem van Oranje tot tsaar Peter de Grote en van Descartes tot Wubbo Ockels. Onder het motto: sommigen waren Europeanen zonder het zelf te beseffen. De zalen zijn vernoemd naar rivieren in Europa, bij voorkeur de grensoverschrijdende rivieren.
Sober is ook de vergaderorde. Nederland zal niet in Europese dromen vervallen, maar als voorzitter inzetten op praktische stappen voorwaarts, beloofde Koenders. "We gaan geen kerstboom van Nederlandse hobby's optuigen."
Niet dat er sinds het verdrag van Lissabon nog heel veel ruimte is voor het roulerende voorzitterschap om de agenda te bepalen. Die zal hoe dan ook in het teken staan van veiligheid en vluchtelingen. En de praktijk leert dat elke voorzittende lidstaat vooral moet inspelen op onvoorziene nieuwe ontwikkelingen.
Reden te meer voor een bescheiden aanpak. Of sober - Koenders blijft het zeggen. Dat is ook wel zo gepast na zo veel bezuinigingen. "Het wordt een van de goedkoopste voorzitterschappen, soberder ook dan in 2004." Toen trad Nederland voor het laatst op als EU-voorzitter. De tijd van fietstochten langs de grachten, zoals de regeringsleiders die maakten in 1997, is zeker voorbij.
"Geen toeters en bellen," belooft Koenders. Zijn ambtenaren beloven intussen dat de hele inrichting van het Europagebouw wordt hergebruikt in overheidsgebouwen.
'We zoeken balans tussen openheid en veiligheid'
Is stiekem voor het eerst een stad EU-voorzitter? Minister Bert Koenders vindt dat Amsterdam trots mag zijn op het topoverleg rond het Marineterrein.
Achter de muren van het Marineterrein komt deze plek weinig transparant over, ivorentorenachtig...
"Ik vind het heel mooi dat het in Amsterdam is, daar kan de stad trots op zijn. Alle vergaderingen vinden hier plaats. We proberen het zo open mogelijk te houden, alle fietspaden blijven bijvoorbeeld gewoon open."
...maar sinds de aanslagen in Parijs voelt het misschien wel zo veilig achter die muren?
"Uiteraard wordt deze locatie goed beschermd, daar kan ik weinig over zeggen. Tegelijk zorgen we ervoor dat mensen hier kunnen komen, dat het niet alleen een bastion van veiligheid is. We willen de balans tussen openheid en veiligheid bewaren. Ik vind dat Europa zich ook nu niet moet verschansen achter hoge muren. We gaan gewoon verder, laten ons niet intimideren."
Het wordt heel Amsterdams, is het stiekem de eerste keer dat een stad de EU voorzit?
"Het wordt een heel Amsterdams programma. Er komen culturele activiteiten in de stad. We gaan met scholen samenwerken, mbo's gaan problemen analyseren. Maar een land is de voorzitter. Laten we het zo zeggen: Amsterdam is de gastheer van de gastheer."

Foto's Ministerie van Buitenlandse Zaken

Item op AT5:

EU-voorzitterschap vol cultuur rond Marineterrein

Afgelopen maandag werd in Pakhuis de Zwijger het culturele programma rond het EU-voorzitterschap van Nederland gepresenteerd. Europe By People gaat het heten. Een deel ervan speelt zich af langs de muur die het Marineterrein afschermt van de rest van Kattenburg. De complete presentatie is hieronder terug te zien. Het programma is gedeeltelijk al ingevuld. Zo is er een fototentoonstelling van Robin de Puy met portretten van Amsterdammers. Een fotoreeks van Raimond Wouda die veel werk maakt waarin middelbare scholen centraal staan. En een serie van Henk Wildschut die het vluchtelingenkamp in Calais in beeld bracht.