Marineterrein Amsterdam

Een onafhankelijk blog van een Kattenburger over de herontwikkeling van het Marineterrein Amsterdam. Van een gesloten enclave naar een plek voor iedereen. Blog Marineterrein gaat door als marinekwartier.com

vrijdag 2 december 2016

Microwoningen als strooigoed over het Marineterrein

In oktober en november organiseerde Architectuurcentrum Amsterdam drie ontwerplabs met als thema microwoningen in Amsterdam. Ieder lab was verbonden aan een locatie in Amsterdam. Het laatste ontwerplab stond in het teken van het Marineterrein.
Onderaan een video van Pakhuis de Zwijger waar de eindpresentatie van het ontwerplab plaatsvond. Het Marineterrein wordt vanaf 59:50 besproken.
Ik schrok wel van het idee om van het terrein een 'gated community' te maken. Leuk experiment, maar nutteloos voor de buurt als geheel. De deelnemers aan het ontwerplab leken zich sowieso niet veel in de buurt rondom het terrein te hebben verdiept, dat leek in ieder geval zo tijdens de presentatie. Zo werd onder andere gesteld dat alle benodigde voorzieningen al aanwezig zijn, waardoor je enkel nog wat woningen over het terrein hoeft te 'strooien'. Maar op Kattenburg bevindt zich bijvoorbeeld maar 1 winkel: de apotheek op het Kattenburgerplein. Horeca is er inmiddels wat meer. Naast Café Daan & Daan kan de buurt nu ook naar Homeland of Scheepskameel. Maar andersoortige voorzieningen (park, sport, theater, film, winkels, postagentschap, dokterspost) zijn er eigenlijk niet of te weinig. Mooie uitdaging dus om deze op het Marineterrein te verwezenlijken.
Als de deelnemers 'nutsvoorzieningen' bedoelden hebben ze natuurlijk deels gelijk. Het Marineterrein is geen braakliggend terrein zonder elektriciteit of riolering.



Van arcam.nl:


Vorige week vond het derde en tevens laatste ontwerplab plaats. Het Marineterrein fungeerde hierin als casus. Het multidisciplinaire team benaderde het unieke gebied als locatie voor stedenbouwkundige experimenten en kwam zo tot verschillende scenario’s voor microwoningen.

Geleidelijke groei
Thijs Meijer, adjunct-directeur Bureau Marineterrein, verzorgde op maandag de aftrap van het lab. Een geleidelijke groei van het Marineterrein is de wens van het Rijk en de Gemeente Amsterdam, wat is vastgelegd in de bestuursovereenkomst. De bedoeling van de overeenkomst is het gebied in waarde te laten groeien. Daarbij gaat het om economische waarde, maar zeker ook om andere maatschappelijke waarden als bijvoorbeeld duurzaamheid. In deze periode van richtinggevende, tijdelijke ontwikkeling blijft het Rijk eigenaar van grond en gebouwen. Halverwege 2018 zal de Marine het gebied verlaten hebben. Daarna kan het terrein worden verkocht aan de gemeente of, als die niet wil of kan, aan andere partijen.

Oefengebied
Het ontwerpteam heeft nagedacht over de manier waarop ze het Marineterrein wilden benaderen. Er is besloten binnen de context van de huidige transitie te blijven en microwoningen toe te voegen als onderdeel van experiment en organische groei. Er is ook terug gegrepen naar de historie van het gebied. Als oefenterrein van Defensie werden er door de jaren heen vele militairen getraind. Vanuit dit gegeven is er een concept ontwikkeld dat het Marineterrein beschouwd als een ‘oefengebied’ voor stedenbouwkundige experimenten.

Enclave
Er kwamen verschillende experimenten voorbij, zoals een hedendaagse Domus, waarin woon-werkfuncties geordend zijn als een Romeinse stadswoning. Of er werd gekozen voor het herontwikkelen van de huidige muur met microwoningen. Door voort te borduren op de bestaande elementen van het gebied, zoals de historische poort, wordt het karakter van het gebied als enclave versterkt.

Experimenteren
Het experiment van organische groei werd afgelopen vrijdag gepresenteerd in een gebiedsmaquette. In deze variant worden microwoningen toegevoegd aan het gebied, ondersteunend aan de bestaande werkfuncties. Uitgaande van de bestaande structuren werden gebouwen getransformeerd en werden microwoningen als het ware aan de bestaande gebouwen ‘aangehaakt’. Het gebied biedt de mogelijkheid om te experimenteren buiten de bestaande regels, om zo nieuwe gedeelde functies en architectonische oplossingen uit te proberen.


Video Pakhuis de Zwijger. Marineterrein vanaf 59:50.