 |
| Tijdens de rondleiding binnen het Marineterrein. Fotografie: Menno Hoope. |
Het land binnen de muren
Een tijdje terug zette Sjoerd ter Borg de Uitgeverij van Leegstand op als onderdeel van zijn afstudeerproject voor de masteropleiding Vacant NL aan het Sandberg instituut (Rietveld academie). Deze master is opgericht met het doel te onderzoeken hoe op creatieve en innovatieve wijze invulling gegeven kan worden aan leegstaande ruimtes (bijvoorbeeld gebouwen) in Nederland. Volgens het CBS is de leegstand in de vier grote steden (Utrecht, Den Haag, Rotterdam en Amsterdam) in Nederland erg hoog; in totaal staan er bijna 29.000 woningen leeg in Amsterdam.
Het project Het land binnen de muren, op het Marineterrein in Amsterdam gaat iets minder over leegstand en meer over gebiedsontwikkeling. Het Marineterrein ligt in het hart van Amsterdam, 30 hectare groot en geheel ontoegankelijk voor burgers. Al eeuwen lang. Sinds de zeventiende eeuw al heeft het terrein een militaire functie, maar het was ook Michiel de Ruyters werkplek, Vincent van Gogh heeft er een tijdje gezeten, en het is was een tijdje het onderduikadres van Ayaan Hirsi Ali en Geert Wilders toen zij beveiligd werden.’
In de loop van 2015 krijgt een gedeelte van het terrein voor het eerst weer een publieke functie en opent het geleidelijk zijn poorten. Logischerwijs zijn er veel geïnteresseerden in dit nieuwe stukje stad: horecaondernemers, projectontwikkelaars en dagjesmensen, studenten en gevestigde architecten, iedereen voelt de potentie van de grond en maakt plannen ermee aan de slag te gaan. ‘Dat proces, van die eeuwenlange cultuur van geslotenheid naar een nieuw stuk stad, vind ik super interessant.’
Sjoerd benaderde de projectleider of ze daar eerst schrijvers mochten inzetten. Daarbij ging het niet perse om de geschiedschrijving, maar juist een verhaal geïnspireerd op de plek. Voorafgaand aan hun schrijven kregen de auteurs een rondleiding gehad van een militair en ook een geschiedenisles van Bureau Monument en Archeologie over wat daar allemaal is gebeurd. Daar zijn vijf heel verschillende verhalen uitgekomen. Op de interactieve website van het project worden de verhalen gebruikt als methode om dit nieuwe stuk stad in kaart te brengen. Door een wisselwerking tussen literatuur en ontwerp wordt het Marineterrein ontsloten.
‘De woorden van een schrijver kunnen je laten voelen wat is en wat is geweest, ook al is wat ze schrijven fictief. Sterker nog: de verhalen maken zichtbaar wat er kan zijn.’ Vervolgens heeft Sjoerd samen met een ontwerper en een digitaal ontwikkelaar bepaalde aspecten uit die verhalen gehaald en daar kaarten van gemaakt, van het Marineterrein. Weer een ander, nieuw perspectief. Zoals een van de personages in de verhalen beschrijft: “Dit land, zei ik, bestaat alleen binnen haar muren, de rest is speculatie.”
bron: http://loodmagazine.nl/uitgeverij-van-leegstand/
