16. Kattenburgerstraat 5 – Peter Vink
De enorme, lichtgevende driehoeken waaruit Vinks installatie bestaat, wijzen je op een bijzonder element dat je vindt boven de 17e eeuwse poort in het gelijknamige marineterreingebouw: het eveneens driehoekige timpaan. Vinks timpanen accentueren behalve de ingang van de poort, ook de onderdoorgang zelf. Wanneer je onder de poort doorloopt buigt de gehele ruimte zich naar je toe – net als tijd, ruimte en licht in ons universum dat kunnen doen. Einstein beschreef het in zijn beroemde algemene relativiteitstheorie: wanneer de ruimte en tijd krommen door de zwaartekracht van bijvoorbeeld een zwart gat of een planeet, buigt het massaloze licht mee.
17. The Blinking – Helmut Dick
Heeft de auto, die hier met knipperende lichten en een gedeukte bumper tegen de gevel van het gebouw staat, net een ongeluk gehad? En waar is de bestuurder gebleven? Maar dan valt op dat niet alleen de autolichten flitsen: het licht in het pand knippert mee en samen vormen ze een gesynchroniseerd, geeloranje alarmlicht, alsof de impact van de botsing resoneert in het gebouw. Dick wil daarmee laten zien dat zo’n aanrijding, behalve een fysieke klap en grote schrik, ook een verandering in de perceptie van je omgeving met zich meebrengt.
18. Enlightened? – Reanna Niceforo & Phil Sutherland
Voor dit kunstwerk treed je binnen in een fotohokje. Je gaat hier alleen niet naar binnen om een (pas)foto te maken, maar om bewust te worden van het proces te ervaren dat zo essentieel is voor een opname: belichting. Zodra je voor het venster in de cabine staat, wordt je als een model uitgebreid uitgelicht, steeds vanuit verschillende richtingen en met veranderende intensiteit. Het effect, dat je zelf direct voor je kunt zien en dat door omstanders via een projectie buiten is te volgen, is dramatisch: om de paar seconden verander je in een ander personage met een ander humeur, van verleidelijk tot boosaardig. En als het beeld dat we van onszelf – het centrum van ons persoonlijke universum – zo veranderlijk is, wat zegt dat dan over onze andere stellige aannames over de wereld om ons heen?
19. The Garden of Schrödinger’s Cats – Takeo Sugamata
De katten van Schrödinger bevinden zich in de tuin van Sugamata. Ze verbeelden het duale karakter dat licht volgens de kwantummechanische wetten heeft met twee verschillende effecten: soms wordt het licht gereflecteerd, en soms wordt het gebroken zodat de verschillende kleuren van het spectrum zichtbaar worden. Maar Sugamata wil met zijn installatie ook laten zien dat de scheiding tussen leven en dood, tussen bestaan en niet bestaan, niet zo duidelijk is als we misschien altijd aannemen. Want kan jij door alle spiegelingen, schaduwen en kleuren heen nog zien welke katten leven, en welke er dood zijn? Of zijn ze het soms allebei?
20. Existential: a collection of individuals – AlexP
In een cirkelvormig frame hangen, bungelend aan een aaneengesloten draad, 576 zaklampen. Elke individuele lamp maakt een lichtvlek op de grond, maar samen vormen al deze vlekken een cirkel van licht. Die cirkel is niet statisch: de wind, een onvoorspelbare factor die Prooper verwelkomt, brengt deze voortdurend in beweging. Bij zachte wind beweegt de lichtcirkel vredig als één geheel, maar bij windvlagen doen de lampen wat ze willen; ze bewegen wild en verbreken zo de cirkel. Ze bewegen, net als wij, naar hun eigen vrije wil, totdat ze in aanraking komen met anderen. Dan moeten ze zich toch echt aanpassen: we bestaan op deze aarde tenslotte niet alleen.
21. Homeward Bound – Victor Engbers
Voor zijn installatie Homeward Bound deed Engbers onderzoek naar een bijzonder natuurverschijnsel: Sint-Elmusvuur. De patroonheilige van zeelieden, wordt vooral ’s nachts tijdens een storm of onweersbui waargenomen. De aantrekkingskracht tussen tegengestelde elektrische ladingen zorgt er dan voor dat negatief geladen onweerswolken de positieve lading uit objecten aan de grond trekken. Die ontlading is te zien in de vorm van kleine groene of blauwe vlammetjes, die niet heet zijn maar wel een sissend geluid maken. Omdat het verschijnsel zich vaak op puntige objecten zoals scheepsmasten voordeed, vormt (de replica van) het 18e eeuwse VOC-schip ‘de Amsterdam’ voor Engbers de perfecte plek om zijn versie van het Sint-Elmusvuur te laten zien.
22. .-.. …- (‘lv’ of ‘Light Vessel’) – Sjoerd ter Borg & Nick Verstand
Deze titel, in morsecode gespeld, vertelt je al dat hun lichtinstallatie communiceert: met lichtmorse in kleur. Zulke signalen worden gebruikt door vuurtorens en lichtschepen, maar werden ook ingezet door de marine om berichten door te geven van het ene schip aan het andere. Realtime gegevens van schepen die zich in en rondom de Amsterdamse wateren bevinden, worden met behulp van de originele spiegelinstallatie in het zeeschip en geavanceerd ledlicht vertaald in lichtmorse. Met het uitzenden van deze lichtsignalen geeft de installatie je informatie over de naam, de snelheid en de categorie (zoals plezier- of beroepsvaart) van elk schip.
23. White Sheep – ATI Suffix
Door de luchtvervuiling is de natuurlijk cyclus van dag (licht) en nacht (donker) ver te zoeken, en wordt ook ons waak-slaapritme ernstig verstoord. Duisternis wekt namelijk de aanmaak van melatonine op, het hormoon dat ervoor zorgt dat we slaperig worden, terwijl licht dat proces remt. Om de dag toch ‘energiek’ te kunnen beginnen kiezen velen ervoor om een energiedrankje te drinken, maar wat neem je als je wilt slapen? Het antwoord van ATI Suffix: Koop White Sheep, een drankje met melatonine, hoef je je volgens hen over slapeloosheid geen zorgen meer te maken. Maar is het een goed idee om je dag- en nachtritme op zo’n kunstmatige manier in stand te houden?
24. Sense of Blue – Liubov Moskvina
Wie Moskvina’s installatie Sense of Blue binnengaat, zal even moeten wennen aan het donker. Maar al snel zie je dat je niet alleen bent: door de ruimte dansen stippen en lijnen van blauw laserlicht in een hypnotiserend ritme. Hoe Moskvina dat wonderlijke effect precies bereikt, houdt ze graag in het midden – het duister fungeert hier als verbeeldingsruimte, het licht als een droom. Het blauwe licht koos Moskvina in elk geval om zijn bijzondere eigenschappen. Heb je namelijk wel eens gemerkt dat blauw licht, in tegenstelling tot rood licht, een activerend effect op je heeft? Daarnaast zijn er aanwijzingen dat het een positieve uitwerking op ons immuunsysteem heeft, en ook wordt het bijvoorbeeld gebruikt voor lichttherapie tegen winterdepressie.
25. Save Our Souls! – Bas Peeters
Voor Save Our Souls! heeft Peeters zich laten inspireren door de geschiedenis van het 17e eeuwse Marineterrein, en dan specifiek het werkterrein van de mariniers: de zee. In de ramen van het voormalige onderwijsgebouw, die transformeren tot vensters van een schip of een palissade op het strand, zie je rustig deinende, door de volle maan verlichte golven. De horizon in deze scene schommelt heen en weer, en daardoor lijkt ook het gebouw zelf met de zee mee te bewegen. Maar al snel trekt een verontrustend element je aandacht: aan die horizon knippert een alarmerend spotje –een SOS-signaal. Wie zendt dat noodsignaal uit, en voor wie is het bedoeld?
26. Field of Frequencies – Lidy Six
Wie Fields of Frequencies binnengaat, wordt ondergedompeld in een omgeving van licht en geluid en kan zo puur kleur ervaren. In de voortdurend veranderende lichtcompositie volgen kleuren elkaar in een langzaam tempo op, als in een levende color field painting. In een veld van kleur verschijnt en verdwijnt een lichtbaan in een contrasterende kleur, die als betekenisvolle tussenruimte de kleuren intensiveert. Met het magische effect van de subtiele kleurverschuivingen daagt Six de grenzen van je waarneming uit. De verschillende kleurfrequenties roepen ieder hun eigen sfeer, emoties en associaties op, die worden versterkt door Claussells diffuse, gelaagde velden van geluid. Wat ervaar jij bijvoorbeeld bij warm geel, zachtroze of nachtblauw? Met Fields of Frequencies tilt Six ons even op uit onze dagelijkse realiteit, en laat ons zo – in een meditatieve staat – een andere dimensie beleven.
27. Brocken 6 A – Yasuhiro Chida
Chida’s installatie Brocken 6 A draait ook om een natuurlijk lichtfenomeen: het mysterieuze Brockenspook. Dat ‘spook’ bestaat uit een schaduw van jezelf, reuzengroot geprojecteerd in een dek van mist of wolken en omgeven door een lichtgevende krans in regenboogkleuren. Juist door je onder te dompelen in duisternis, wil Chida je licht als iets tastbaars laten ervaren. Want terwijl we in onze moderne wereld steeds afhankelijker worden van visuele indrukken en fictionele belevenissen, is aanraking nog steeds de meest primitieve, directe manier om de wereld waarin we bestaan te leren kennen en doorgronden.
28. Miasma Fields – Amsterdam Creative Industries Network
In Amsterdam wordt de uitstoot van stikstofdioxide op tien verschillende punten gemeten waaruit blijkt dat er gedurende de dag op verschillende plekken gevaarlijk sterke pieken zijn, veroorzaakt door de spits en het weer. Vos, Wijker en Souwer gebruiken deze gegevens en visualiseren ze op een bijzondere manier: met ferrofluïd. In deze olieachtige vloeistof zweven ontelbare magnetische nanodeeltjes, in dit geval magnetiet. Een magneet die zich bevindt aan de buitenkant van elke stervorm waarin de vloeistof is gevat trekt de magnetietdeeltjes aan en laat ze door de olie bewegen. Het effect is wonderlijk, maar tegelijk ook bedreigend en verontrustend: je kijkt tenslotte wel naar de pieken en dalen in de uitstoot van giftige stikstofdioxide, die ook vlakbij jou plaatsvindt.
29. Squared Time – Hanna Betsema
Hoe kan je het meest efficiënt met je kostbare tijd omgaan? In onze 24-uurs economie met drukbezette dagen is het optimaal benutten van je tijd namelijk essentieel, en ook als student kom je regelmatig tijd tekort. Eén van de onderzoeken die Betsema bestudeerde, stelde dat het werken met tijdsblokken van 10 minuten het meest efficiënt is. Aangezien er 1440 minuten in 24 uur zitten, heb je per dag 144 blokken van 10 minuten; bij elke taak kan je je afvragen of je er één of meerdere van deze blokjes aan wil besteden. Elk blokje gebruik je kort en krachtig voor die taak. Zo vergroot je je concentratie en hou je overzicht, en uiteindelijk voelt je dag langer.
30. Innersense – Vinny Jones
Jones is benieuwd wat haar installatie Innersense, die bestaat uit sensory showers, bij je losmaakt. Elke ‘douche’ is zo ontworpen dat je, zodra je eronder stapt, wordt ondergedompeld in een omgeving van gekleurd ledlicht, warmte of kou en geluid met een extreem hoge of lage (onhoorbare) frequentie. Per douche zijn deze variabelen afgestemd op de vier klassieke elementen: aarde, lucht, vuur en water. De compositie voor aarde zou je een veilig, comfortabel en warm gevoel moeten geven; lucht prikkelt je zintuigen en wekt je nieuwsgierigheid; vuur zal je activeren en misschien zelfs een gevoel van angst bij je oproepen; water is rustgevend, kalmeert je lichaam en spreekt je herinneringen aan.
31. The Wood Would – Verena Hall
Deze levensgrote houtskooltekening verbeelden een bos, vol kale maar prachtig gevlekte boomstammen. Water – een verborgen bosmeertje? – reflecteert de bomen, die er bijna om vragen om van dichtbij bekeken te worden. Maar als je daadwerkelijk dichterbij komt, maken je voetstappen in het water de betoverende reflectie kapot. Daarmee ontstaat tegelijk een verrassend effect: een levendig lichtspel tussen de bomen, als zonlicht dat door de bladeren gefilterd wordt. Hall laat zien dat onze diepste verlangens (naar schoonheid, liefde, geld, macht) soms zo heftig kunnen zijn dat we hetgeen we najagen juist kapot maken.
26. Field of Frequencies – Lidy Six
Wie Fields of Frequencies binnengaat, wordt ondergedompeld in een omgeving van licht en geluid en kan zo puur kleur ervaren. In de voortdurend veranderende lichtcompositie volgen kleuren elkaar in een langzaam tempo op, als in een levende color field painting. In een veld van kleur verschijnt en verdwijnt een lichtbaan in een contrasterende kleur, die als betekenisvolle tussenruimte de kleuren intensiveert. Met het magische effect van de subtiele kleurverschuivingen daagt Six de grenzen van je waarneming uit. De verschillende kleurfrequenties roepen ieder hun eigen sfeer, emoties en associaties op, die worden versterkt door Claussells diffuse, gelaagde velden van geluid. Wat ervaar jij bijvoorbeeld bij warm geel, zachtroze of nachtblauw? Met Fields of Frequencies tilt Six ons even op uit onze dagelijkse realiteit, en laat ons zo – in een meditatieve staat – een andere dimensie beleven.
27. Brocken 6 A – Yasuhiro Chida
Chida’s installatie Brocken 6 A draait ook om een natuurlijk lichtfenomeen: het mysterieuze Brockenspook. Dat ‘spook’ bestaat uit een schaduw van jezelf, reuzengroot geprojecteerd in een dek van mist of wolken en omgeven door een lichtgevende krans in regenboogkleuren. Juist door je onder te dompelen in duisternis, wil Chida je licht als iets tastbaars laten ervaren. Want terwijl we in onze moderne wereld steeds afhankelijker worden van visuele indrukken en fictionele belevenissen, is aanraking nog steeds de meest primitieve, directe manier om de wereld waarin we bestaan te leren kennen en doorgronden.
28. Miasma Fields – Amsterdam Creative Industries Network
In Amsterdam wordt de uitstoot van stikstofdioxide op tien verschillende punten gemeten waaruit blijkt dat er gedurende de dag op verschillende plekken gevaarlijk sterke pieken zijn, veroorzaakt door de spits en het weer. Vos, Wijker en Souwer gebruiken deze gegevens en visualiseren ze op een bijzondere manier: met ferrofluïd. In deze olieachtige vloeistof zweven ontelbare magnetische nanodeeltjes, in dit geval magnetiet. Een magneet die zich bevindt aan de buitenkant van elke stervorm waarin de vloeistof is gevat trekt de magnetietdeeltjes aan en laat ze door de olie bewegen. Het effect is wonderlijk, maar tegelijk ook bedreigend en verontrustend: je kijkt tenslotte wel naar de pieken en dalen in de uitstoot van giftige stikstofdioxide, die ook vlakbij jou plaatsvindt.
29. Squared Time – Hanna Betsema
Hoe kan je het meest efficiënt met je kostbare tijd omgaan? In onze 24-uurs economie met drukbezette dagen is het optimaal benutten van je tijd namelijk essentieel, en ook als student kom je regelmatig tijd tekort. Eén van de onderzoeken die Betsema bestudeerde, stelde dat het werken met tijdsblokken van 10 minuten het meest efficiënt is. Aangezien er 1440 minuten in 24 uur zitten, heb je per dag 144 blokken van 10 minuten; bij elke taak kan je je afvragen of je er één of meerdere van deze blokjes aan wil besteden. Elk blokje gebruik je kort en krachtig voor die taak. Zo vergroot je je concentratie en hou je overzicht, en uiteindelijk voelt je dag langer.
30. Innersense – Vinny Jones
Jones is benieuwd wat haar installatie Innersense, die bestaat uit sensory showers, bij je losmaakt. Elke ‘douche’ is zo ontworpen dat je, zodra je eronder stapt, wordt ondergedompeld in een omgeving van gekleurd ledlicht, warmte of kou en geluid met een extreem hoge of lage (onhoorbare) frequentie. Per douche zijn deze variabelen afgestemd op de vier klassieke elementen: aarde, lucht, vuur en water. De compositie voor aarde zou je een veilig, comfortabel en warm gevoel moeten geven; lucht prikkelt je zintuigen en wekt je nieuwsgierigheid; vuur zal je activeren en misschien zelfs een gevoel van angst bij je oproepen; water is rustgevend, kalmeert je lichaam en spreekt je herinneringen aan.
31. The Wood Would – Verena Hall
Deze levensgrote houtskooltekening verbeelden een bos, vol kale maar prachtig gevlekte boomstammen. Water – een verborgen bosmeertje? – reflecteert de bomen, die er bijna om vragen om van dichtbij bekeken te worden. Maar als je daadwerkelijk dichterbij komt, maken je voetstappen in het water de betoverende reflectie kapot. Daarmee ontstaat tegelijk een verrassend effect: een levendig lichtspel tussen de bomen, als zonlicht dat door de bladeren gefilterd wordt. Hall laat zien dat onze diepste verlangens (naar schoonheid, liefde, geld, macht) soms zo heftig kunnen zijn dat we hetgeen we najagen juist kapot maken.
